چرا شورای نظامی سودان حمام خون به راه انداخت؟

 سودان روز گذشته شاهد کشتار خونین تحصن کنندگان در برابر مقر فرماندهی ارتش در خارطوم به دست شورای نظامی بود، به طوری که بیش از ۳۰ نفر به دست شورای نظامی حاکم کشته شدند. در حمله نیروهای امنیتی و نظامی سودان در دوشنبه ۱۳ خرداد به محل تحصن مخالفان در شهر خارطوم دست کم ۳۵ تن کشته و صدها نفر مجروح شده‌اند.

کمیته مرکزی پزشکان سودان اعلام کرده است، هنوز شمار زیادی از مجروحان در اتاقهای عمل و بخش‌های اورژانس هستند و احتمالاً شمار تلفات درگیری دوشنبه افزایش خواهد یافت. درگیری‌ها با حمله نیروهای امنیتی سودان به محل تحصن مخالفان در شهر خارطوم و به آتش کشیدن چادرها آغاز شد. در ویدئویی که از حمله صبح دوشنبه نیروهای امنیتی منتشر شده، فرار مردم از محل تحصن و آتش گرفتن چادرها را دیده می‌شود و صدای شلیک گلوله را می‌توان شنید.

پزشک یکی از بیمارستان‌ها در نزدیکی محل تحصن مخالفان به آسوشیتدپرس گفت: «برای درمان زخمی شدگان تخت کافی وجود ندارد و آنها در راهروها روی زمین خوابیده اند.»

حوالی ظهر نیروهای امنیتی کنترل بخش اعظم اردوگاه محل تحصن را به دست گرفته، تظاهرکنندگان را از این منطقه بیرون کرده و محدوده‌ای به وسعت تقریباً دو کیلومتر مربع را مسدود کردند.

گروه‌های مخالف حکومت که از ماه‌ها پیش در مقابل مقر فرماندهی ارتش بست نشسته، پس از برکناری عمر البشیر از مقام ریاست جمهوری در ماه آوریل به تحصن ادامه داده و خواهان انتقال قدرت از نظامیان به یک دولت غیرنظامی و منتخب بودند.

قبل از اینکه به علت این کشتار از سوی شورای نظامی حاکم بپردازیم؛ لازم است که روز شمار روند تغییر موضع شورای نظامی از زمان برکنار کردن عمرالبشیر تا روز کشتار را مورد بررسی قرار دهیم.

۱۱ آوریل: عوض بن عوف از برکناری عمرالبشیر و دوره انتقالی سخن گفت.

۱۲ آوریل: عمر زین العابدین رئیس کمیته سیاسی مکلف از سوی شورای نظامی گفت: ما برای حفظ کشور آمده ایم. راهکار از بطن تحصن‌ها حاصل می‌شود.

۱۵ آوریل: شمس الدین الکباشی سخنگوی شورای نظامی گفت: ما خواهان برچیدن تحصن‌ها با زور نیستیم.

۲۱ آوریل: عبدالفتاح البرهان گفت: اختلاف نظر میان دیدگاه‌ها نیست.

۳۰ آوریل: محمد حمدان دقلو معروف به حمیدتی معاون رئیس شورای نظامی اعلام کرد: هرج و مرجی پس از این در کار نیست.

۵ ماه مه: الکباشی از ادامه مذاکرات و خوش بینی با اشاره به گفتگوها با غیرنظامیان برای تشکیل شورای اداره کشور، سخن گفت.

۶ مه: الکباشی گفت: یکی از گزینه‌ها دعوت به برگزاری انتخابات زودهنگام است. ما چشمداشتی به قدرت نداریم اما حضور نیروهای مسلح در این برهه ضروری است.

۸ ماه مه: یاسر عطا عضو شورای نظامی از شواهدی که حاکی از حل سیاسی بحران است، سخن گفت. شورای نظامی در این روز از شبکه الجزیره خواست که ادوات و تجهیزات خود را از میدان تحصن جمع کند اما الجزیره مخالفت کرد.

۱۴ مه: الکباشی از حصول توافق خبر داد.

۱۶ مه: البرهان مذاکرات را تعلیق کرد.

۱۸ مه: حمیدتی از همه خواست که یکدیگر را قبول داشته باشند.

۲۰ مه: الکباشی از ادامه گفتگوها خبر داد.

۲۱ مه: حمیدتی در واکنش به اعتصاب گفت که هر که از کار دست بکشد هرگز به سرکارش بازنمی گردد.
۲۴ ماه مه: حمیدتی معاون رئیس شورای نظامی به ریاض رفت.



۲۵ ماه مه: البرهان رئیس شورای نظامی به مصر رفت.

۲۶ ماه مه: البرهان به امارات سفر کرد.

۲۷ ماه مه: حمیدتی به مخالفان حمله کرد.

۳۰ ماه مه: شورای نظامی دفتر الجزیره را بست و مجوز کارکنان را باطل کرد.

۳۱ مه: البرهان در نشست‌های مکه شرکت کرد. در همین روز عثمان حامد سخنگوی نیروهای واکنش سریع سودان گفت: مکان تحصن به لانه‌ای برای جنایت تبدیل شده است و خطری برای انقلاب سودان است.
۱ ژوئن: حمیدتی تشکیل دولت مدنی در اوضاع کنونی را هرج و مرج دانست و از برخورد کوبنده با هر گونه هرج و مرج خبر داد.

ملاحظه می‌شود که رفتار شورای نظامی پس ازسفری که رئیس و معاون آن به عربستان و امارات داشتند با چرخش عجیب از نرمش به خشونت مبدل شد رفتار شورای نظامی پس ازسفری که رئیس و معاون آن به عربستان و امارات داشتند با چرخش عجیب از نرمش به خشونت مبدل شد. آنها پس از بازگشت از این کشورها به محل تحصن در مقابل فرماندهی کل ارتش در خارطوم حمله کردند و آنرا به آتش کشیدند و به سوی انقلابیون تیراندازی کردند.

از نگاه تحلیلگران آنچه رخ داد از قبل مقدمه آن فراهم شده بود. حمله ضد مخالفان و متهم کردن آنها به خروج از روند مسالمت آمیز، ممانعت از فعالیت شبکه الجزیره در سودان برای اینکه کشتار پوشش داده نشود در واقع مقدمه این یورش بود.

تحلیلگران بر این باورند که ابوظبی و ریاض به نظامیان فرمان دادند که حمله کنند و نظامیان با وعده‌های مالی از این دو پایتخت به کشتار روی آوردند.

اما چه شد که ائتلاف آزادی و تغییر در دام نظامیان گرفتار شد؟ منابع سودانی در پاسخ این سوال اعلام کرده اند که نظامیان در واقع ائتلاف آزادی و تغییر را فریب دادند. ائتلاف آزادی و تغییر دیر متوجه شدند که نظامیان به دنبال به دست آوردن وقت برای تقویت خود در داخل و تقویت روابط با کشورهایی که ماندن نظامیان در سودان به نفع آن است، هستند.

سناریوهای احتمالی پس از کشتار چیست؟
سناریوهایی تحلیلگران برای آینده سودان مطرح کرده اند که یکی از آنها این است که عربستان و امارات به همراه مصر در راستای تثبیت حکومت نظامیان مشابه آنچه درمصر رخ داد، حرکت خواهند کرد.

سناریوی دیگر این است که سودان سرنوشتی مشابه لیبی پیدا خواهد کرد که این سناریو مورد حمایت ریاض و ابوظبی است اما مصر خواهان آن نیست زیرا در همسایگی سودان قرار دارد و آسیب خواهد دید.
سناریوی سوم، شعله ور شدن انقلاب از سوی سودانی‌ها و مقابله با نظامیان و خارج کردن کشور از چنگ شورای نظامی حاکم است.

از نگاه تحلیلگران بعید است که سودانی‌ها عرصه را به نظامیان و امارات و عربستان واگذار کنند و گزینه‌های زیادی از جمله عصیان مدنی و اعتصاب را دارند و سودانی‌ها به منازل خود باز نخواهند گشت تا دولت مدنی روی کار آید.