گفتگو با کارشناس مسائل منطقه درباره تحولات لبنان پس از انتخاب رئیس جمهور
توطئه دشمنان برای سلاح حزبالله؛ آیا معادله طلایی در لبنان پایان مییابد؟
پس از سالها بن بست سیاسی حاکم بر لبنان برای انتخاب رئیس جمهور جدید بالاخره در هفته جاری با به اجماع رسیدن جریانات سیاسی در این کشور، جوزف عون به عنوان رئیس جمهور جدید این کشور معرفی شد.
الوقت به منظور بررسی تحولات اخیر سیاسی در لبنان و تاثیر انتخاب رئیس جمهور جدید بر آینده تعاملات میان دولت و نیروهای مقاومت با «سید هادی سید افقهی» کارشناس و تحلیلگر ارشد مسائل غرب آسیا به گفتوگو پرداخته است.
شرایط استثنایی مقاومت در عقبنشینی از سلیمان فرنجیه
افقهی در ابتدای سخنان خود با اشاره به شرایط منجر به روی کار آمدن جوزف عون اظهار داشت: فضای انتخاب ریاست جمهوری هم به لحاظ امنیتی اقتصادی و منطقه ای در یک شرایط بسیار استثنایی صورت گرفت. به دلیل اینکه تحولاتی بعد از هفت اکتبر در غزه رخ داد و و طوفان الاقصی بسیاری از معادلات را به نفع محور مقاومت و به ضرر جبهه استکبار جهانی رقم زد. منتهی با طولانی شدن جنگ در غزه امریکا خود به صورت مستقیم وارد عمل شد و تلاش کرد که رژیم صهیونیستی را از این باتلاق نجات دهد وگرنه رژیم به سمت فروپاشی حرکت میکرد، فلذا ورود امریکا معادلات را عوض کرد و شرایط را به نفع رژیم صهیونیستی تا حدی برگرداند. در این رابطه عملیات تروریستی در حق فرماندهان و رهبران سیاسی حماس مانند شهید صالح العاروری شهید اسماعیل هنیه و شهید یحیی سنوار و دیگران و بحث نسل کشی در غزه و همچنین لشکرکشی رژیم صهیونیستی برای اشغال جنوب لبنان و عملیات پیشرانی که انجام داد، مانند انفجار پیجرها و بیسیمها، جامعه طرفدار حزب الله را دچار آسیب کرد. همچنین به شهادت رساندن چهار تن از فرماندهان ارشد حزب الله و ضربه دردناکی که منجر به شهادت سید حسن نصرالله و مرحوم سید هاشم صفیالدین و دیگر رهبران مقاومت در لبنان شد فضا را در لبنان ملتهب و متشنج کرد و در نهایت فروپاشی حکومت آقای بشار اسد در سوریه و اشغال سوریه توسط تکفیریها که در نتیجه با حمایتهای رژیم صهیونیستی امریکا ترکیه و دیگر کشورها به قدرت رسیدند سبب شد که بسیاری از معادلات در منطقه عوض شود. وگرنه قبل از این تحولات کاندید حزبالله آقای «سلیمان فرنجیه» بود و همچنین بسیاری انتظار داشتند که سید حسن نصرالله رئیس جمهور شود ولی خوب با اتفاقاتی که افتاد طبعاً یک مقداری محور مقاومت آسیب دید و دشمن سعی کرد از این آسیب که سریع هم به خصوص در بعد سیاسی ترمیم و جبران شد سود ببرد.
سیدافقهی در ادامه افزود: «کاندید آمریکا و رژیم صهیونیستی «سمیر جعجع» بود که یکی از مسئولان حزب الله به نام آقای «رفیق صفا» به شدت با حضور این عامل فتنه مخالفت کرد و اعلام کرد هر کسی که بخواهد می تواند کاندید شود به غیر از جعجع که عامل فتنه و درگیری و جنگ داخلی در لبنان است در صورت حضور او ما به نوعی حق وتو داریم. بعد از آن بود که امریکاییها و سعودیها بر روی آقای «جوزف عون»فرمانده ارتش لبنان به اجماع رسیدند که یک شخصیت نسبتا معتدلی است.
پذیرش شروط مقاومت توسط جوزف عون
این کارشناس درباره شروط مقاومت برای رای دادن به جوزف عون ابراز داشت: «در مرحله اول انتخابات در پارلمان لبنان «جوزف عون»رای نیاورد و دلیلش این بود که دوگانه شیعی یعنی هم نمایندگان حزب الله در پارلمان و هم نمایندگان جنبش امل در پارلمان لبنان به رهبری «نبی بری»، که رئیس پارلمان نیز هست، امتناع کردند و در مرحله اول هیچ کدام از کاندیداها رای نیاوردند. در مرحله دوم قبل ازورود به مسئله رایگیری هم نمایندگان حزب الله و هم نمایندگان جنبش امل با آقای جوزف عون صحبت کرده و مذاکراتی داشتند و اعلام کردند که ما در صورتی به شما رای میدهیم که چند مسئله محقق شود. مسائلی همچون بازسازی ضاحیه جنوبی در بیروت که مقر و مرکز حزبالله است. نکته بعدی ویرانیهای جنوب است همچنین مسئله مهم دیگر مبارزه با رژیم صهیونیستی و ایستادگی در مقابل تجاوزات این رژیم اشغالگر است و همچنین عقب نشینی رژیم صهیونیستی از خاک لبنان است که به مجموعه این مواضع «دوگانه شیعی» گفته میشود به معنای اتحاد میان حزب الله و جنبش امل.
ابطال جو توهمآمیز تضعیف نقش حزبالله
پس از اعلام این مواضع توسط حزب الله و جنبش امل، جوزف اون متقاعد شده و برای انجام آن قول داد همچنین در اولین سخنرانی خود پس از انتخاب ریاست جمهوری این مسائل را مطرح کرد یعنی حزب الله و جنبش امل با اتحاد خود ضربه محکم و مهمی به جریان اسرائیلی آمریکایی زدند و اجازه ندادند «سمیر جعجح» رئیس جمهور شود و هم ثابت کردند هنوز در معادلات سیاسی لبنان ابتکارعمل در دست حزبالله و نیروهای مقاومت است. به این معنا که اگر حزب الله و جنبش امل رای نمیدادند رئیس جمهوری انتخاب نمیشد و لبنان همچنان در خلاء قانونی و نبود ریاست جمهوری باقی میماند برخلاف کسانی که ادعا میکردند پس از ضربه به حزبالله مخصوصاً بعد از شهادت سید حسن نصرالله دیگر حزب الله هم به لحاظ نظامی تضعیف شده و هم به لحاظ سیاسی از معادلات لبنان سیاسی طرد شده است اما اینجا با ابتکار عمل بسیار بسیار هوشمندانه نبیه بری و شیخ نعیم قاسم و شخص محمد رعد که رئیس فراکسیون حزب الله در پارلمان است این ابتکار و اتحاد معادله را برگرداند.همچنانکه در جنوب لبنان اجازه نداد رژیم صهیونیستی وارد خاک لبنان شود و حزبالله را خلع سلاح کند و نیروهای حزبالله را به شمال رودخانه لیتانی عقب براند در بعد سیاسی هم ثابت کردند حزب الله هنوز وجود دارد و تاثیرگذار و تعیین کننده است. و این مسئله جو توهم انگیزی که توسط امریکا و رژیم صهیونیستی مبنی بر تضعیف شدن نقش حزب الله در صحنه سیاسی لبنان به وجود آمده بود شکست.
جدال سهمخواهی بر سر چهارگانه «سیادتی»
این کارشناس مسائل منطقه در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به شروع فرآیند انتخاب کابینه جدید تصریح کرد: در حال حاضر بحث انتخاب نخستوزیر مطرح است و بحث سهمخواهی گروههای مختلف سیاسی در پارلمان لبنان بر سرتوزیع وزارتخانههاست اینکه کدام وزارتخانه را به کدام جریان بسپرند. در لبنان ۴ وزارتخانه مهم وجود دارد که اولین آن وزارت دفاع است، دوم وزارت اقتصاد است، سوم وزارت خارجه است و چهارم وزارت کشور است. حالا بحث و تنشها بر سر این وزرات خانهها است که به آنها «سیادتی» گفته می شود .و وزارتخانههای کلیدی هستند باقی وزارتخانهها خدماتی و مکمل است. برخی افراد خود را برای پست نخست وزیری کاندید کردند وپست را تصاحب کردند که می توان به صراحت گفت دشمن خونی حزب الله هستند مانند «اشرف ریفی» و «فواد مخزومی» که قطعاً حزب الله اجازه نخواهد داد که این افراد این پست مهم را تصاحب کنند و آقای ژوزف عون آنها را انتخاب کند. دو گزینه باقی میماند آقای نواب سلام و میقاتی که برخی معتقد هستند میقاتی به نوعی محافظهکار است و به اصطلاح عصا را از وسط میگیرد و در زمان جنگ با رژیم صهیونیستی طرفدار امریکا و این رژیم است. این احتمال وجود دارد که حزبالله با روی کار آمدن و نخست وزیری نجیب میقاتی مخالفت نکند و در صورت انتخاب نجیبب میقاتی برای پست نخستوزیری دوگانه شیعی متشکل از جنبش امل و حزبالله جلساتی را با جوزف عون و میقاتی برگزار خواهند کرد که وزارتخانهها به عادلانه و منصفانه بر اساس نسبت و تناسبی که نمایندهها در پارلمان حضور دارند و با توجه به این حد نصابها وزارتخانههای کلیدی بین گروههای مختلف سیاسی توزیع شود.
قدرت و اختیارات ریاست جمهوری در لبنان
افقهی در بخش دیگری از سخنان خود در رابطه با تعامل رئیس جمهور جدید لبنان و نیروهای مقاومت در این کشور و تشریفاتی بودن منصب ریاست جمهوری در لبنان اظهار کرد: درست است که کارهای اجرایی در اختیار نخستوزیر است اما رئیس جمهور هم نماد و سنبل وحدت و وفاق ملی است؛ در زمانهایی میتواند به عرصه ورود کند و با مشورت با پارلمان، نخستوزیر را عزل و وزرا را جابهجا کند. اینطور نیست که دست بسته باشد. ولی کارهای اجرایی بر طبق قانون اساسی تماماً در اختیار نخستوزیر است که البته برخی معتقدند که قانون اساسی نیز باید تعدیل شود زیرا یک سری گسلهایی در آن وجود دارد که با آمدن آقای جوزف عون ممکن است عمیق شود. البته باید این نکته را مد نظر داشت که ایشان رجل سیاسی نبوده و فرمانده ارتش لبنان و یک فرد نظامی است باید آقای نبیه بری که رئیس پارلمان و شخصیت سیاسی است به او کمک و مشاوره بدهد. همکاری میان آنها می تواند از دامهای خطرناکی که ازسوی رژیم صهیونیستی بر سر راه جوزف عون پهن خواهد شد جلوگیری کند.
توطئه دشمنان برای سلاح حزبالله؛ آیا معادله طلایی پایان مییابد؟
افقهی می افزاید: جوزف عون یک جمله معناداری در مراسم سوگند خود گفت این بود که سلاح باید فقط در دست دولت باشد. البته عون در صحبتهای خود اسمی از حزبالله نبرد فقط اعلام کرد که سلاحهای غیررسمی باید فقط در اختیار دولت باشد. بعد از پایان جلسه و سوگند برخی از شبکههای تلویزیونی مانند المنار و الجدید از سفیر ایران آقای مجتبی امانی راجع به جمله جوزف عون سوال کردند آیا این جمله تناقض با مواضع حزب الله و مقاومت ندارد؟ آقای امانی خیلی هوشمندانه پاسخ دادند که حزب الله داخل لبنان است و سلاحش نیز در داخل لبنان برای مردم لبنان میجنگد. باید گفت که خط و نشان را از همین حالا حزبالله باید روشن کند که کسی راجع به بحث سلاح اظهار نظر نکند. به طور سنتی برای هر دولت جدیدی که تشکیل میشود یک «معادله طلایی» برقرار بوده است به نام معادله سهگانه ارتش و مقاومت که این معادله تاکنون بوده است. حالا در شرایطی که برخی تصور میکنند حزب الله تضعیف شده، ضربه خورده و شاید قدرت نظامی امنیتی و نبوغ سیاسی خود را از دست داده است آیا احتمال دارد که جوزف عون که با حمایت آمریکا و سعودی ها، به عنوان دشمنان حزبالله، بر سرکار آمده است که درصدد تضعیف و انحلال آن هستند، این معادله را اوسط نخست وزیر آینده ملغی کنند؟ و این میشود مقدمه و پیشران خلع سلاح حزبالله که در سخنرانی سوگندآقای جوزف عون گفته شد. این خواسته امریکا و اسرائیل و عربستان سعودی است و همچنین خواسته گروه تحریرالشام در سوریه است زیرا حزبالله در سال ۲۰۱۱ تا نابودی داعش در کنار حکومت آقای بشار اسد در سوریه بوده و شهید داده است و اجازه نداده است تکفیری ها به قدرت برسند. فلذا این یکی از موضوعات و مسائل پیچیده و بسیار حساسی است که باید ببینیم دولت آینده و نخست وزیر جدید چه رویکردی را نسبت به این موضوع خواهند داشت و حزبالله چه برخوردی را در صورت خلع سلاح خود خواهد داشت.
ایران حامی حزبالله و محور مقاومت
این کارشناس مسائل غرب آسیا در بخش پایانی سخنانش در خصوص رویکرد ایران نسبت به تحولات اخیر سیاسی در لبنان رفتار ایران را احترام آمیز توصیف و خاطر نشان کرد: ایران به این انتخاب احترام گذاشت و تبریک گفته است. هم شخص سفیر، آقای امانی و هم وزارت خارجه این انتخاب را تبریک گفته و استقبال کردند. یک توصیف معمول و رایجی وجود دارد اینکه هر چیزی که ملت لبنان بخواهد ما احترام می گذاریم. ولی این به این معنا نیست که هر بلایی بخواهند سر حزبالله بیاورند ایران ساکت بماند.ایران همچنان به حمایت از محور مقاومت و حزبالله ادامه خواهد داد و هر اقدامی برای در جهت تضعیف حزب الله با رفتار ایران مواجه خواهد شد به هر حال حزبالله یک نیروی منطقهای است و نیروی منحصر به لبنان نیست. آنها هم در سوریه علیه تکفیری ها جنگیدند و هم در یمن به انصار الله کمک می کنند. خب این موضوع برای امریکا دردناک است و نمیتواند حزب الله را از صفحه روزگار محو کند اما در مسیر تضعیف آن گام برمیدارد و قطعاً جمهوری اسلامی ایران آنگونه که مقام معظم رهبری تاکید موکد و مکرر فرمودند ما اجازه نمیدهیم محور مقاومت به خصوص بعد از حوادث سوریه تضعیف شود.