توافق راهبردی و گره‌ گشای الحدیده/ آتش بس دوام می‌آورد؟

 پس از توافق میان گروههای یمنی که با تلاشهای سازمان ملل رخ داد، آتش بس در الحدیده از روز سه شنبه اجرایی شد که شرط اجرای آن توقف عملیات نظامی به شکل کامل از سوی همه طرفها به عنوان گام اولیه و به دنبال آن خالی کردن شهر الحدیده از گروههای نظامی و عقب نشینی نیروهای ائتلاف ضد یمن از اطراف و حومه شهر به مناطق مورد توافق تحت نظارت کمیته های سازمان ملل و کمیته های ارتش و کمیته های مردمی و فرماندهی ائتلاف متجاوز است.

استان الحدیده در ۲۲۶ کیلومتری غرب صنعاء پایتخت یمن واقع شده و همین بر اهمیت استراتژیک آن افزوده است. این بندر تنها گذرگاه امدادرسانی و ارسال کمک های بشردوستانه برای مردم یمن محسوب می شود.بندر الحدیده اولین گذرگاه آبی به سمت جزایر یمنی در عمق استراتژیک این کشور به شمار می رود و این مسأله بر هیچکس پوشیده نیست. همین اهمیت استراتژیک نیز موجب شده تا سعودیها تحت هیچ شرایطی حاضر به دست کشیدن از عملیات تجاوزکارانه و گسترده خود در الحدیده نباشند.



بندر حدیده که به عروس دریای سرخ معروف است در ۲۰۰ کیلومتری شهر صنعا پایتخت یمن قرار دارد. این شهر، دومین بندر تجاری بزرگ یمن بعد از بندر عدن است و به دلیل داشتن امکانات صادرات و واردات و نزدیکی به معابر بین‌المللی حمل و نقل کالا از اهمیت زیادی برخوردار می‌باشد. امروزه بخش بسیار زیادی از مواد غذایی یمن از این بندر وارد یمن می‌شود و به نوعی می‌توان این بندر را شاه رگ اقتصادی و حیاتی در یمن دانست.

توافق الحدیده رمز عبور پایان جنگ یمن
توافق الحدیده که از سه شنبه شروع شده است توافقی ژئوپلتیک است که سرآغاز واقعی برای پایان جنگ یمن به شکل کامل اگر موفق شود، خواهد بود؛ زیرا الحدیده یکی از مهمترین استانهای یمن از حیث نظامی و سیاسی و دارای اهمیت ژئواستراتژیک در بحران یمن است.

تنش در الحدیده در پیچیده کردن بحران یمن نقش زیادی دارد و خارج کردن آن از کشمکش دستاورد بزرگی خواهد بود زیرا یکی ازبزرگترین گره ها در مقابل توقف جنگ یمن را باز می کند به ویژه که در مذاکرات سابق هنگامی که به بحث الحدیده می رسیدند بن بست حاصل می شد و شکست مذاکرات را رقم می زد و اگر توافق جدید کنونی موفق شود رمز عبور برای پایان جنگ به شکل کامل در یمن خواهد بود.
اما اگر شکست بخورد، قطعا به مفهوم رمز عبور نابودی آتش بس و دستاوردهای نشست استکهلم خواهد بود که به دنبال آن تشدید درگیری ها حتمی خواهد بود به ویژه که شبح آن در افق با توجه به ادامه نقض آتش بس از سوی ائتلاف متجاوز ضد یمن حاکم است.

ائتلاف متجاوز به شکل عمدی در راستای نقض آتش بس حرکت می‌کند ائتلاف متجاوز به شکل عمدی در راستای نقض آتش بس با وجود درخواست های مکرر مارتین گریفیتس نماینده سازمان ملل در امور یمن مبنی بر پایبندی به آتش بس حرکت می کنند.

گواه آن ادامه حملات ائتلاف متجاوز به محله های مسکونی در خیابان پنجاهم در بخش الحالی در استان الحدیده و شهادت یک غیرنظامی و زخمی شدن هفت نفر دیگر و نیز حملات موشکی و توپخانه ای و خمپاره ای متجاوزان به هتل های الاتحاد والواحه و شهرک الشعب در خیابان نودم و شرق فرودگاه الحدیده و نیز گلوله باران روستای الزعفران در کیلومتر۱۶ و منازل شهروندان در غرب الدیهمی و همچنین ایجاد استحکامات از سوی متجاوزان در شرق شهرک الشباب در خیابان نودم در بخش الحالی و حملات راکتی و موشکی متجاوزان به جنوب التحیتا و پروازهای جاسوسی و جنگی در آسمان الحدیده است.

از این رو با بررسی آخرین رخدادها می توان گفت که توافق الحدیده با وجود موارد مثبتی که به دنبال دارد و نقش ژئوپلتیک آن در تحقق صلح در یمن در معرض شکست قرار دارد زیرا بند آتش بس آن که عامل اساسی برای موفقیت آن است از سوی ائتلاف متجاوز رعایت نمی شود و این ناشی از زورگویی این ائتلاف است. شرط موفقیت آتش بس الحدیده پایبندی ائتلاف متجاوز به آن است که بعید به نظر می رسد.

نقض آتش بس از سوی ائتلاف متجاوز به مثابه تیرخلاص به آن است
در حال حاضر نمی توانیم با خوش بینی کامل به آتش بس الحدیده نگاه کرد زیرا همچنان طعمه آسانی برای نقض از سوی ائتلاف متجاوز است. اگر اقدامات ناقض آتش بس این ائتلاف ادامه یابد این به مثابه تیر خلاصی به آتش بس خواهد بود و به دنبال آن شلیک تیری به انبار باروت است که منفجر خواهد شد و به دنبال آن همه جبهه ها به ویژه جبهه الحدیده شعله ور خواهد شد که تبعات آن برای متجاوزان ویرانگر خواهد بود به ویژه که تحرکات این ائتلاف به مثابه آتش در هیزم است.

جدای از سرنوشتی که بر سر آتش بس در الحدیده خواهد آمد آنچه می توان گفت این است که مذاکراتی که در سوئد میان گروههای یمنی برگزار شد از انسجام و تاثیری بهتری در مقایسه با مذاکرات قبلی در سوئیس و کویت برخوردار بود.

لزوم اعزام سریع ناظران سازمان ملل برای نظارت بر آتش بس
بسیاری امیدوارند که سازمان ملل ناظران خود را برای نظارت بر آتش بس و نیز نظارت مستقیم بر مبادله اسیران و بازداشت شدگان سریعا اعزام کنند. حداقل اعتماد و امیدی که به دست آمده است؛ اجازه دور جدیدی از مذاکرات که موانع را برطرف کند را می دهد تا راه حلی برای توقف بحران یمن ایجاد شود.
استفان دوجاریک، سخنگوی آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل در کنفرانس مطبوعاتی در شهر نیویورک در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران درباره پیش‌نویس طرحی که روز سه‌شنبه از سوی انگلیس به شورای امنیت ارائه شد، اظهار کرد: دبیرکل سازمان ملل قصد دارد در اسرع وقت ناظرانی بین‌المللی را برای نظارت بر توافقنامه آتش‌بس در شهر حدیده یمن مستقر کند.

 در این پیش‌نویس پیشنهاد شده شورای امنیت ناظرانی بین‌المللی را بنا به درخواست دبیرکل سازمان ملل تا پیش از پایان ماه جاری میلادی در شهر حدیده مستقر کند. همچنین در این پیش‌نویس خواسته شده در انتقال کالاهای تجاری و کمک‌های انسانی به حدیده مانع‌تراشی نشود و از دولت (مستعفی) یمن نیز خواسته شده در اسرع وقت پول به اقتصاد این کشور تزریق کند.

در این پیش‌نویس که پیش‌بینی می‌شود هفته آینده تصویب شود، حملات بی‌هدف دو طرف علیه غیرنظامیان محکوم شده و از دبیرکل سازمان ملل خواسته شده هر هفته گزارشی از وضعیت یمن به شورای امنیت ارائه کند.

دوجاریک در پاسخ به سوالات خبرنگاران درباره انتشار خبرهایی از نقض آتش‌بس گفت: در چنین درگیری این مساله برای ما غافلگیرکننده نیست، اما بی‌تردید مارتین گریفیتس، فرستاده ویژه سازمان ملل به یمن برای حفظ آتش‌بس در یمن تلاش می‌کند.

سخنگوی دبیرکل سازمان ملل در ادامه بدون اشاره به تعداد ناظران فاش کرد: ناظران بین‌المللی که در یمن مستقر خواهند شد، لباس فرم نظامی نخواهند داشت.



قدر مسلم آن است که در حالی طرفین درگیر در یمن یکدیگر را به نقض آتش بس متهم می کنند که سازمان ملل به تلاش های خود برای حفظ بارقه امیدی که برای پایان جنگ یمن ایجاد شده ادامه می دهد. اما این آتش بس شکننده است و نیازمند تلاش های بین المللی برای حمایت از این توافق است.

اما اگر آتش بس الحدیده پابرجا بماند این بر روند اوضاع در یمن بسیار موثر خواهد بود. ارتش و کمیته های مردمی یمن با آتش بس الحدیده توان خود را در جبهه های دیگر خواهند گذاشت و الحدیده از روند درگیری ها خارج می شود.