سفر بلینکن به عربستان و ادامه شکست‌های آمریکا در منطقه

 سفر آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات‌متحده به عربستان از نظر تعدادی از رسانه‌های آمریکایی یک شکست کامل برای این کشور بود؛ شکستی که یادآور سفر بایدن به این کشور در اوج بحران انرژی جهانی به ‌دلیل جنگ اوکراین بود. همان‌طور که در سفر بایدن به ریاض، خاندان سعودی با کاهش قیمت نفت برای کمک به کشورهای اروپایی در جنگ اوکراین موافقت نکرد، در این سفر نیز که مهم‌ترین محورش، تلاش برای عادی‌سازی روابط ریاض با تل‌آویو بود، بلینکن با دست‌ خالی به واشنگتن بازگشت. آنتونی بلینکن در این سفر با محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی و تعداد دیگری از مقامات این کشور دیدار کرد اما نتوانست تعهدی قطعی از عربستان برای افزایش میزان تولیدات نفتی‌اش گرفته یا اینکه در زمینه مسائل حقوق بشری به دستاوردی برسد. خاندان سعودی مدت زیادی است راه خود را از دولت آمریکا- در مسائل بین‌المللی- جدا کرده است. اگرچه برخی اعتقاد دارند این سیاست جدید نشان‌دهنده نوع نگاه عربستان سعودی به دولت دموکرات‌ها در آمریکاست اما به نظر می‌رسد سیاست‌های عربستان در منطقه و جهان هر روز بیشتر از روز قبل از آمریکا جدا می‌شود. بر همین اساس است که تعدادی از رسانه‌ها بیان کرده‌اند عربستان هر روز بیشتر از روز قبل به ‌سمت برداشتن تخم‌مرغ‌های خود از سبد رابطه با آمریکا می‌رود. 

اگرچه این سفر برای احیا و بهتر کردن روابط سعودی با ایالات‌متحده انجام شد اما مأموریت اصلی بلینکن در این سفر دلالی برای رابطه اسرائیل با عربستان بود. خاندان سعودی اما پیش از این نیز پیش‌شرط‌هایی برای این مساله تعیین کرده بود که محقق نشدن آنها نشان‌می‌دهد هنوز راه زیادی در این خصوص باقی مانده است. عربستان سعودی پیش از این به‌صورت رسمی اعلام ‌کرده بود پیش‌شرط عادی‌سازی روابطش با رژیم صهیونیستی، به ‌دست آمدن توافق صلحی پایدار بین اسرائیل و فلسطین، تعهد رژیم صهیونیستی برای خروج از سرزمین‌های اشغال‌شده و تضمین برای شکل گرفتن دولت فلسطینی است. عربستان همچنین اعلام کرده بود توقف شهرک‌سازی‌های اسرائیل و تضمین امنیت عربستان در مقابل تهدیداتی که این کشور را هدف قرار داده است، از دیگر شروط برقراری رابطه با رژیم صهیونیستی است. 

اگرچه رسیدن به شروط اعلامی نیز اقدامی بسیار غیرقابل‌ تصور است اما برخی شروط غیررسمی نیز در این باره وجود دارد که برخی رسانه‌ها به‌صورت غیرمستقیم به آن پرداخته‌اند که مهم‌ترین آنها «تضمین آمریکا برای هسته‌ای شدن عربستان» به ‌معنای دسترسی این کشور به بمب اتم بوده است. شرطی که بلافاصله با مخالفت آمریکا و متحدش در منطقه یعنی رژیم صهیونیستی روبه‌رو شد. با این حال در بیانیه مشترکی که در این سفر به امضای بلینکن و شاهزاده فیصل بن‌فرحان رسید، مساله دستیابی عربستان به انرژی «صلح‌آمیز» هسته‌ای مورد اشاره قرار گرفته و بیان شده ‌است که ایالات‌متحده موافقت کرده است به عربستان در دستیابی به انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای کمک کند. سفر بلینکن به ریاض بعد از احیا شدن روابط ایران و عربستان و گذشت تنها چند روز از آغاز به کار سفارت‌های طرفین در 2 کشور، نشان از نگرانی آمریکا از این روابط برای رژیم صهیونیستی دارد؛ مساله‌ای که نتانیاهو نیز روز گذشته به آن اشاره کرد. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در این باره گفت: برقراری صلح با عربستان سعودی و جلوگیری از دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای از بزرگ‌ترین اهدافی است که از زمان بازگشت به قدرت برای خودم تعیین کردم.
نتانیاهو در پاسخ به این سؤال که آیا امکان دارد تل‌آویو بزودی با عربستان به توافق برسد، گفت: امیدوارم اینطور باشد اما چنین چیزی را تضمین نمی‌کنم؛ این بر عهده سعودی‌هاست، دست ما به ‌سوی همه کشورهای عربی دراز است و قطعاً به ‌طرف عربستان سعودی که کشور بسیار مهمی است. با این حال به نظر می‌رسد عادی‌سازی روابط با عربستان، بیشتر از اینکه یک استراتژی برای صهیونیست‌ها باشد، آرزویی است که سعی دارند آن را با خبرسازی‌های دروغ نیز به واقعیت نزدیک کنند.
رسانه‌های عبری بر همین اساس گزارش‌های سراسر دروغی را طی چند روز گذشته درباره عادی‌سازی روابط میان تل‌آویو و ریاض منتشر کردند که حتی صدای وزارت خارجه آمریکا را نیز درآورد. در همین راستا، «باربارا لیف» دستیار وزیر خارجه آمریکا می‌گوید: پس از انتشار گزارش‌هایی از جزئیات مذاکرات تحت رهبری آمریکا بین اسرائیل و ریاض، اغراق زیادی در رسانه‌های عبری در این باره صورت گرفت. وی به صراحت از انتشار «گزارش‌های نادرست در مطبوعات اسرائیل درباره تلاش‌های واشنگتن برای میانجی‌گری درباره توافق مورد انتظار عادی‌سازی روابط میان اسرائیل و عربستان سعودی» انتقاد کرد. نکته جالب توجه بعد در این زمینه که نشان‌ می‌دهد برخلاف بیانیه‌های مشترک و سخنرانی‌ها در مقابل دوربین خبرنگاران، روابط آمریکا و عربستان با وجود همه تلاش‌ها، چندان هم رو به جلو و مثبت نیست، گزارش روزنامه واشنگتن‌پست درباره تهدیداتی است که محمد بن‌سلمان علیه آمریکا مطرح کرده است. روزنامه واشنگتن‌پست با استناد به یک سند محرمانه اطلاعاتی نوشت: ولیعهد سعودی دولت بایدن را به انتقام اقتصادی و قطع روابط تهدید کرده است. این روزنامه نوشت: بر اساس یک سند اطلاعاتی محرمانه آمریکا، پس از آنکه بایدن تهدید کرد تصمیم سال گذشته عربستان سعودی برای کاهش تولید نفت در سایه افزایش بهای انرژی، «عواقبی» را برای عربستان سعودی خواهد داشت، محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان نیز به‌صورت غیرعلنی آمریکا را به قطع روابط بین 2 کشور و گرفتن انتقام اقتصادی تهدید کرد.
بر اساس این گزارش، «اما به‌ صورت علنی، دولت عربستان با آرامش از تصمیم خود [در کاهش تولید نفت]، از طریق بیانیه‌های دیپلماتیک دفاع کرد ولی به‌صورت غیرعلنی، ولیعهد آمریکا را تهدید کرد روابط چند دهه‌ای میان ایالات‌متحده و عربستان را تغییر می‌دهد و در صورت تقابل واشنگتن با کاهش تولید نفت، هزینه‌های اقتصادی قابل توجهی را بر واشنگتن تحمیل می‌کند».

واشنگتن‌پست در ادامه گزارش خود نوشت: «مشخص نیست تهدید ولیعهد سعودی مستقیما به مقامات آمریکایی ابلاغ شده یا از طریق استراق سمع الکترونیک این پیام به‌طرف آمریکایی رسیده است اما به هر حال، این شتاب دراماتیک تحولات و این تهدید، تنش موجود در قلب یک رابطه دیرینه مبتنی بر نفت در قبال امنیت را آشکار می‌کند که با افزایش توجه به ‌سمت غرب آسیا به‌سرعت در حال تغییر است».

در همین حال گزارش روزنامه نیویورک‌تایمز از سفر «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا به عربستان نیز حاکی از این است درخواست‌های دولت «جو بایدن» برای فاصله گرفتن کشورهای عربی از چین و روسیه با پاسخ منفی این کشورها همراه شده‌ است. طبق نوشته نیویورک‌تایمز، بن‌سلمان و دستیاران او گفت‌وگویی «صریح و مستقیم» با بلینکن داشته و به صراحت گفته‌اند مجبور نیستند در منازعات قدرت در جهان از یکی از طرف‌های مناقشه جانبداری کنند و آماده‌اند مزایای حفظ روابط قدرتمند با هر یک از آنها را در نظر بگیرند. این روزنامه نوشته ‌است: «در واقع، مقام‌های عربستان سعودی و سایر کشورهای عرب خلیج‌ فارس می‌گویند آنها انتخاب دو گزینه‌ای که احساس می‌کنند مقام‌های آمریکا و اروپا از زمان حمله روسیه به اوکراین پیش روی آنها گذاشته شده‌اند را قبول ندارند». فیصل بن‌فرحان، وزیر خارجه عربستان سعودی در کنفرانس خبری مشترک با بلینکن گفت: «چین بزرگ‌ترین شریک تجاری ما است، بنابراین طبیعتاً تعامل و اشتراکات زیادی با چین خواهیم داشت». بن‌فرحان همچنین گفت: «تمایل ندارم این را بازی حاصل جمع صفر بدانم. فکر می‌کنم همه ما قادر باشیم شراکت‌ها و تعامل‌های چندجانبه‌ای داشته ‌باشیم».

پیام عربستان به آمریکا را می‌توان به‌ صورت عینی در نتایج سفر بلینکن به عربستان مشاهده کرد؛ ناامیدی از عادی‌سازی روابط سعودی – صهیونیستی که منجر به تکذیب گزارش‌های واهی رسانه‌های صهیونیستی در این باره شد و درخواست‌های مستقیم ایالات‌متحده از عربستان برای راه ندادن چینی‌ها به منطقه که آن هم البته با مخالفت سعودی مواجه شده ‌است. اگر در نهایت این خبر را هم در نظر بگیریم که عربستان سعودی بزودی میزبان بزرگ‌ترین رویداد تجاری چین در منطقه خواهد بود و قرار است راه برای سرمایه‌گذاری چینی‌ها در کشورهای عرب منطقه را نیز باز کند، این نتیجه به وضوح مشخص می‌شود که سفر اخیر بلینکن به عربستان و سفر یک ماه پیش سالیوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید، درست مانند سفری که بایدن به این کشور داشت، در نهایت با شکست مواجه شده ‌است.