چالش های جنگ بلند مدت؛ دست جهاد اسلامی پُر تر است

به گزارش اسلام تایمز، هدف اصلی این حملات فرماندهان سازمان جهاد اسلامی بودند که بنابر ادعای رژیم عامل شلیک 104 راکت به سرزمین‌های اشغالی در هفته گذشته بودند.

جهاد اسلامی در بیانیه خود فرماندهان شهید خود را شهید جهاد شاکر الغنام، دبیر شورای نظامی در گردان‌های قدس، شهید خلیل صلاح البحتینی، عضو شورای نظامی و فرمانده منطقه شمال در گردان‌های قدس و شهید طارق محمد عزالدین، از رهبران عملیات نظامی در گردان‌های قدس در کرانه باختری اعلام کرده است.

با توجه به هدف قرار دادن این فرماندهان در منازل‌شان تعدادی از همسران و فرزندان آنها نیز به شهادت رسیده‌اند. «هاجر البهتینی» 5 ساله و «میار عزالدین» و «علی عزالدین» سه کودک شهید روز سه شنبه هستند. 

  دلیل سیاسی حمله 
پس از آنکه رژیم‌صهیونیستی در برابر پرتاب بیش از 100 راکت از سمت غزه به شهرک‌های صهیونیست‌نشین اطراف این منطقه که در انتقام شهادت خضر عدنان اسیر فلسطینی صورت گرفت، دست به اقدام متقابل بی تاثیری زد؛ ایتمار بن گویر، عضو ائتلاف دولتی رژیم و وزیر امنیت ملی، حزبش را از شرکت در جلسات کنست و دولت منع کرد.

این حرکت می‌توانست در صورت ادامه مقدمه‌ای بر خروج وی از دولت و فروپاشی آن باشد، آن هم درحالی‌که بر اساس نظرسنجی‌ها در صورت برگزاری انتخابات جدید در رژیم، مخالفان نتانیاهو به راحتی قادر به کسب اکثریت و تشکیل دولت خواهند بود. 

منابع عبری و منطقه‌ای می‌گویند با ترور رهبران فلسطینی در بامداد روز سه‌شنبه، بن‌گویر و یارانش بار دیگر به جایگاه‌های سیاسی خود بازگشته‌اند. 

  دلایل رژیم برای حمله به غزه و تمرکز بر جهاد اسلامی 
رژیم‌صهیونیستی در حملات کنونی خود علیه غزه، اهداف گوناگونی دارد که برخی از آنها در راستای روندهای پیشین است. تل‌آویو در این دور از حملات نیز به‌طور خاص سازمان جهاد اسلامی را هدف گرفته است، بدون آنکه گروه حماس را هدف بگیرد. در ادامه تلاش‌شده به شناسایی و بررسی اهداف رژیم از حملات به غزه و تمرکز بر سازمان جهاد اسلامی فلسطین پرداخته شود.

1- احیای بازدارندگی
بازدارندگی رژیم‌صهیونیستی دچار فرسایشی کم‌سابقه شده است، به‌گونه‌ای که دشمنان رژیم مانعی در برابر خود برای حمله به آن نمی‌بینند. یکی از جدی‌ترین نشانه‌های این فرسایش، حمله یک‌ماه پیش (17 فروردین) با 32 فروند راکت از جنوب لبنان به شمال فلسطین‌اشغالی و همچنین حملات راکتی هفته گذشته (12 اردیبهشت) به شهرک‌های صهیونیست‌نشین درپی شهادت خضر عدنان در زندان‌های رژیم بود. صهیونیست‌ها در برابر حملات از جانب لبنان دست به انتقام جویی نزده و دربرابر حملات غزه نیز دست بسته نشستند.

 حالا پس از یک‌هفته از حملات علیه غزه و فشارهای سنگین به دولت رژیم برای پاسخگویی، آنها دست به ترور تعدادی از فرماندهان مقاومت در این منطقه زده‌اند. با وجود این ترور و تحمیل خسارت به گروه‌های فلسطینی به‌نظر نمی‌رسد این حملات بازدارندگی برای رژیم درپی داشته باشد باید توجه داشت صرف پاسخگویی و وارد آوردن ضربه سازنده بازدارندگی نیست. 

2- کوچک‌ترین گروه در کوچک‌ترین ضلع 
به‌زعم رژیم‌صهیونیستی در میان اضلاع محور مقاومت در منطقه شامل ایران، سوریه، عراق و لبنان که به‌جز ایران قابل‌تقسیم به گروه‌های مقاومتی متعددی هستند، نوار غزه کوچک‌ترین ضلع و از میان دو گروه عمده نظامی در این منطقه، جهاد اسلامی کوچک‌ترین گروه است.

از این رو فشارها بر غزه و بر این گروه متمرکز شده است. در وضعیتی که حملات به همین نقطه کوچک نیز هزینه‌هایی غیرقابل‌تحمل برای رژیم دارد، آشکار است که جنگ با گروه و ضلعی بزرگ‌تر تا چه میزان می‌تواند ویرانگر باشد. در جریان جنگ سه‌روزه سال 2022 که منحصرا میان رژیم و جهاد اسلامی صورت گرفت، با وجود ضربات شدید به جهاد، در طرف مقابل رژیم نیز قادر به ادامه جنگ برای بیش از سه روز نشد. 

3- راکت‌های ساده جهاد اسلامی نسبت به حماس
در موشکباران سال گذشته از میان 1000 تا 1100 راکت پرتاب‌شده توسط جهاد اسلامی تنها 400 راکت در محدوده شهری قرار گرفتند که از این میان 96 راکت توسط سامانه گنبد آهنین سرنگون شده و به‌طور تقریبی کمتر از 16 راکت به مناطق شهری اصابت کردند. این میزان بالاترین درصد موفقیتی است که برای گنبد آهنین ثبت شده است. 

این میزان بالا در موفقیت ناشی از سرمایه‌گذاری‌های کلان رژیم با حمایت تکنولوژیک و مالی آمریکا در حوزه سامانه‌های ضدموشکی کوتاه برد و علیه پرتابه‌های کوچک و همچنین از سویی دیگر محدودیت‌های گروه‌های فلسطینی است. با توجه به محاصره غزه این گروه‌ها اغلب در کارگاه‌هایی کوچک و با وسایل ساده دست به ساخت راکت می‌زنند، به‌گونه‌ای که در بدنه برخی از این راکت‌ها از لوله‌های قطور شبکه اصلی لوله‌کشی آب غزه استفاده می‌شود. این راکت‌ها غیردقیق وکم‌سرعت هستند و به همین دلیل رهگیری‌شان چندان دشوار نیست. 

4- نبرد با جهاد اسلامی محدود به غلاف غزه است
جنگ سه‌روزه سال گذشته نشان داد جنگ با جهاد اسلامی تنها شامل شهرک‌های صهیونیست‌نشین غلاف غزه می‌شود، درحالی‌که در جنگ 11 روزه سال 2021، که حماس نیز شرکت داشت شهرک‌های صهیونیست‌نشین قدس غربی، تل‌آویو و حتی شهر بندری ایلات در جنوب سرزمین‌های اشغالی هدف موشک و راکت قرار گرفتند. از نگاه تصمیم‌گیران رژیم آنها با هدف‌گیری محدود جهاد اسلامی و احتراز از هدف قرار دادن حماس می‌توانند اطمینان داشته باشند، جنگ به مناطق داخلی رژیم کشیده نمی‌شود. 

5- جهاد اسلامی نزدیک‌ترین گروه فلسطینی به ایران است
درحالی‌ که حماس می‌گوید جزئی از محور مقاومت نیست، جهاد اسلامی وضعیتی دیگر دارد. در جهان اسلام، حماس دنباله اخوان‌المسلمین و جهاد اسلامی دنباله جهاد اسلامی مصر است که بر مبارزات پنهانی تاکید دارد. براساس دیدگاه صهیونیست‌ها، جهاد اسلامی بیشتر بر منویات ایران مانند اتصال جبهه‌های درگیری تمرکز داشته و در وارد آوردن ضربه به منافع رژیم جدیت بیشتری دارد. 

6- فعالیت شدید در کرانه باختری
به‌نظر می‌رسد جهاد اسلامی در تحولات کرانه باختری و حتی سرزمین‌های 1948 فعال‌تر است. امروزه غزه به مرکز تدارکات مقاومت فلسطینی تبدیل شده است. جهاد اسلامی در غزه نفرات بیشتر و در کرانه تعداد کمتری نظامی دارد، اما در این منطقه تلفاتی بیشتر به رژیم وارد کرده تا دستگاه نظامی‌اش در غزه. به‌عبارتی گروه‌های فلسطینی که در داخل سرزمین‌های اشغالی نه در 1948 و نه در 1967 امنیتی برای کارهای تشکیلاتی ندارند. 

7- بسامد بالاتر تلفات در جهاد اسلامی
برآورد دقیقی از تعداد نیروهای جهاد اسلامی در نوار غزه در دست نیست، بااین‌حال منابع صهیونیستی تعداد این نیروها را بین 8 تا 14 هزار نفر تخمین می‌زنند. این درحالی است که یحیی سنوار، رئیس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی حماس در نوار غزه در سال 1398 از وجود 70 هزار نیروی نظامی در سازمان متبوع خود خبر داد. این مساله نشان می‌دهد حماس تقریبا بین 5 تا 8 برابر جهاد اسلامی نفرات در اختیار دارد. این مساله نشان می‌دهد جهاد اسلامی به‌دلیل ساختار کوچک‌تری که دارد، تلفات در آن بسامد بالاتری نسبت به حماس می‌یابند. 

8- توان ضربه‌زنندگی کمتر
گروه‌های مقاومت به شمول حماس و جهاد اسلامی در سال 2021، طی 11 روز 4 هزار راکت به سرزمین‌های اشغالی شلیک کردند که به‌طور میانگین 360 راکت به‌صورت روزانه می‌شود. در جنگ سه‌روزه سال 2022 که جهاد اسلامی به‌صورت انفرادی در آن شرکت داشت، 1100 راکت پرتاب شد که به‌طور میانگین 366 راکت می‌شود.

با وجود این، کیفیت و اثرات راکت‌های پرتاب‌شده در این دو جنگ بسیار متفاوت بودند، زیرا در جنگ سال 2021 مناطق دورتری مورد هدف قرار گرفتند و تعدادی از خیابان‌های تل‌آویو نیز بر اثر انفجار موشک‌ها به آتش کشیده شد. گردان‌های قسام شاخه نظامی حماس در این جنگ با استفاده از موشک «عیاش250» فرودگاه رامون در شهر ایلات را که 250 کیلومتر با غزه فاصله داشت، هدف قرار دادند.

این فرودگاه پس از تعطیلی تنها فرودگاه بین‌المللی رژیم با نام «بن گورین» در تل‌آویو میزبان پروازهای بین‌المللی رژیم شده بود.  کیفیت و حجم راکت‌های پرتاب‌شده به نقاط دوردست در خاک فلسطین که به هدف نیز اصابت کردند، نشان داد راکت‌های پرتاب‌شده در جنگ سه‌روزه 2022، کیفیتی مشابه جنگ 2021 نداشته‌اند. این مساله آشکار ساخت جهاد اسلامی توان ضربه زنندگی کمتری نسبت به حماس دارد. 

9 -امکان نظارت بهتر 
جهاد به‌دلیل کوچک‌تر بودن، بهتر قابل نظارت و زیر ضربه بردن است. ابعاد کوچک این گروه به رژیم این فرصت را می‌دهد تا بهتر منابع خود را بر این گروه متمرکز کرده و پایگاه‌ها و فرماندهان آن را کشف کند. 

10- تلاش برای وحدت جبهه‌ها
در میان دو گروه حاضر در غزه، حماس تلاش کرده ارتباطات بیشتری با کشورهای اسلامی خارج از محور مقاومت داشته باشد تا بتواند آنها را در مسیر فلسطین فعال نگاه دارد. از این رو روابط حماس با ترکیه، قطر و حتی عربستان و مصر-به‌جز در برهه‌هایی- مناسب بوده است.

در مقابل جهاد اسلامی که مورد خشم و احتراز دیگران قرار دارد، به‌طور جدی با گروه‌های محور مقاومت به‌ویژه گروه‌های مقاومتی عراقی ارتباط برقرار ساخته است. این گروه‌ها، همان جبهه‌های محور مقاومت هستند که از لحاظ نظامی قابلیت اتصال با همدیگر تا امتدادی در فلسطین‌اشغالی را دارند، درحالی‌که آنکارا، دوحه، ریاض و قاهره اگر صادق باشند از لحاظ سیاسی و رسانه‌ای توانمندی‌هایی دارند. 

11 -تبعات کمتر حمله در محیط بین‌المللی و منطقه‌ای
جهاد اسلامی به‌دلیل ریشه در جهاد اسلامی مصر که زمانی ایمن الظواهری، رهبر پیشین القاعده در آن عضویت داشته است، به‌عنوان یک گروه تروریستی خطرناک در غرب و در میان متحدان این جبهه شناخته می‌شود. از این رو ضربه به آن، نسبت به حمله به حماس، احساسات کمتری را در جهان و در میان کشورهای اسلامی برمی‌انگیزاند. این مساله البته به‌معنای تبعات اندک دشمنی با جهاد اسلامی نیست، زیرا این گروه متحدانی جدی در منطقه دارد که ابتکار و جسارت حمله به رژیم را دارند. 

  ضربات به جهاد قابل‌جبران است؟
با توجه به استمرار و گسترش دیدگاه‌های مقاومتی در سرزمین‌های اشغالی، جهاد اسلامی مشکلی در جذب نیروهای جدید برای جبران تلفات در نیروی انسانی خود را ندارد. با وجود این آنچه مشکل به‌نظر می‌رسد جایگزینی فرماندهانی است که ضمن داشتن تجارت میدانی، شناخت خوبی نیز از ساختار سازمانی دارند.

از این رو آنچه در حال‌ حاضر برای جهاد اسلامی دارای اهمیت است، حفظ منابع رهبری‌اش است. علی‌رغم اهمیت حفاظت از فرماندهان جهاد اسلامی، اما نباید در این زمینه اسیر اغراق نیز شد، زیرا محیط فعالیت نظامی در غزه هرچند سخت به‌شمار می‌رود اما می‌تواند پیچیدگی‌های چندانی نداشته باشد.

فرماندهان جهاد اسلامی در غزه حتی اگر در فضایی خیالی تجربه فرماندهی جنگ‌هایی بزرگ را با حضور صدها هزار سرباز حرفه‌ای و جنگ‌دیده درکارنامه خود داشته باشند، در غزه نهایتا فرمانده چندهزار یا چندصد نفر در 360 کیلومتر مربعند. از این رو اگر آنها را دارای سقف تجربه نظامی در جهان نیز بدانیم، محیط محدود غزه امکان بروز تمام ظرفیت‌هایی آنها را نمی‌دهد.

این موضوع آشکار می‌سازد به سطوح رهبری عالی و پیچیده در غزه نیاز نیست. از این رو از لحاظ مادی، اهمیت منابع رهبری در جهاد اسلامی، آنچنان که ارزیابی می‌شود بالا نیست و به همین دلیل جایگزینی آنان نیز چندان سخت نیست، هرچند نباید این مساله دست‌کم گرفته شود.  

یک راه مناسب برای حفاظت از شبکه رهبری جهاد اسلامی، گسترش شبکه نظامی این گروه در غزه است. جهاد اسلامی باید هسته‌ای سخت و پنهان داشته باشد، اما نباید به آن محدود بماند. این گروه می‌تواند بر تعداد نیروها و فرماندهان خود بیفزاید، زیرا تعدد این افراد، شدت ضربه بر بدنه این گروه را می‌کاهد. جهاد اسلامی این‌گونه می‌تواند از شدت تاثیر ضربات بر بدنه رهبری هسته سخت خود بکاهد.  

حملات به جهاد اسلامی که متضمن کاهش سطح امنیت در غزه و بسته شدن گذرگاه‌هاست با افزایش هزینه‌های انسانی به ساکنان، می‌تواند فشاری اخلاقی را به جهاد اسلامی برای اتمام جنگ ایجاد کند. در این شرایط رژیم تمام غزه را مجازات می‌کند، در حالی‌ که ضربات را تنها از جهاد اسلامی دریافت می‌کند.

هرچند باید در نظر داشت تل‌آویو مجبور می‌شود اندکی از حملات بکاهد تا حماس نیز وارد جنگ نشود؛ روندی که تاکنون و به‌ویژه از جنگ سه‌روزه سال 2022 رخ داده است. جهاد اسلامی با توجه به ذخایر موشکی، قادر به تحمل جنگ طولانی‌مدت نیست، زیرا نسبت به زیان‌هایی که می‌بیند قادر به وارد آوردن ضربه به رژیم نیست اما آنچه می‌تواند مناسب باشد، ایجاد تنش‌های فعالانه دوره‌ای در غزه است.

جهاد اسلامی به دشواری می‌تواند جنگی را بیش از چند روز ادامه دهد و خوشبختانه رژیم نیز همین‌گونه است. اگر جهاد اسلامی به‌دنبال ایجاد بازدارندگی در برابر رژیم است، مسیر آن از طولانی شدن یک دوره جنگ نمی‌گذرد، بلکه به تعداد زیادی تنش‌های کوتاه‌مدت نیاز است. اگر جهاد اسلامی قادر به تحملی جنگی 10 روزه و به هم پیوسته نیست در سال می‌تواند سه یا چهار جنگ یک، دو یا سه روزه ایجاد کند.

 در صورت ایجاد درهم پاشیدگی در مرزهای تعریفی آنچه جنگ میان رژیم و غزه نامیده می‌شود و تاکنون اندکی به‌ثمر نشسته است، جهاد اسلامی می‌تواند به‌صورت مداومی دست به شلیک پرتابه‌هایی به‌سمت صهیونیست‌ها بزند. پرتاب دوره‌ای چند خمپاره به شهرک‌های صهیونیست‌نشین از این جمله است؛ اقدامی که می‌تواند به یک واقعیت عادی تبدیل شود. 

خوشحالی پادوهای رژیم کودک کش از کشتن زنان و کودکان
اسفندماه سال گذشته و پس از خبر توافق ایران و عربستان‌سعودی برای احیای روابط، روزنامه انگلیسی گاردین یکی از پیامدهای این توافق را، «مهار» یا «توقف» شبکه ایران اینترنشنال دانسته بود. با توجه به اینکه چند هفته پیش از آن، پخش برنامه‌های ایران‌ اینترنشنال از لندن به واشنگتن منتقل شده بود، احتمال این می‌رفت که این شبکه پس از قطع بودجه توسط ریاض، کارفرمای جدیدی پیدا کرده است.

این گمانه‌زنی با خبر مصاحبه شبکه ایران اینترنشنال با بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی رنگ واقعیت به خود گرفت. تا پیش از جدی شدن توافق تهران و ریاض، ریاض وظیفه تامین مالی این شبکه را برعهده داشت و رژیم‌صهیونیستی نیز از طریق سرویس جاسوسی خود، اطلاعات را در اختیار این شبکه قرار می‌داد اما با تغییر رویه ریاض، ایران اینترنشنال برای ادامه حیات، از کارفرمای جدیدش رونمایی کرد.

پوریا زراعتی مجری شو «بفرمایید شام» شبکه منو‌تو که در ایران اینترنشنال مجری گفت‌وگوهای سیاسی است، وظیفه گفت‌وگو با نتانیاهو یعنی کارفرمای جدید این شبکه را برعهده داشت. حقوق‌بگیران پیشین بن سلمان، در آن دوره تلاش‌شان بر این بود جنایات ارباب سعودی‌شان را رفع و رجوع کنند و حالا با تغییر کارفرما وظیفه دارند، جنایات رژیم‌صهیونیستی را توجیه کنند.

از همین رو روز گذشته پس از اینکه در خبرها شهادت یکی از فرماندهان جنبش جهاد اسلامی در غزه منتشر شد، حقوق‌‌بگیران نتانیاهو، از به شهادت رسیدن همسران فرماندهان نظامی این جنبش ابراز شادمانی کردند.

پوریا زراعتی در توییتی با خوشحالی از این جنایت صهیونیستی در توییتر نوشت: «فرمانده تروریست‌های جهاد اسلامی و همسرش، ساعتی پیش در حمله‌ اسرائیل به نوار غزه ساقط شدن. دو تا فرمانده دیگه‌شونم ساقط شدن.» او البته اشاره‌ای به اینکه در این حمله، 4 کودک نیز به شهادت رسیده‌اند نکرد.

خوشحالی او از کشته شدن غیرنظامیان (زنان و کودکان) درحالی است که حتی وحشیانه‌ترین رژیم‌ها نیز سعی می‌کنند دست به کشتار غیرنظامیان از جمله زنان و کودکان نزنند و اگر هم چنین جنایتی کردند، آن را به هر شکل ممکن توجیه کنند. اما کارمندان دور‌ه‌گرد رژیم‌صهیونیستی، در ظاهر نیز ابایی از نمایش چهره کریه و ضدانسانی‌شان ندارند؛ چراکه احتمال این وجود دارد نتانیاهو حمایت مالی از آنها را قطع کند.