کمدی آتلانتیکی‌ها در کی‌یف

به گزارش اسلام تایمز، سفر اخیر ینس استولتنبرگ به پایتخت اوکراین و دیدار وی با زلنسکی، در همین راستا قابل ارزیابی و تحلیل است. در این دیدار، استولتنبرگ در سخنانی که چیزی جز یک تعارف دیپلماتیک نبود، جایگاه واقعی اوکراین را ناتو دانست! او تاکید کرد وعده پیوستن این کشور جنگ‌زده به پیمان آتلانتیک شمالی یک شوخی نیست و کشورهای عضو ناتو بر این موضوع با یکدیگر اتفاق نظر دارند!
 

اما درست ۲ روز پس از این دیدار، استولتنبرگ در گفت‌وگوی کوتاهی با خبرنگاران پیش از ورود به نشست گروه حامیان اوکراین در پایگاه «رامشتاین» واقع در آلمان گفت: «ناتو به حمایت از اوکراین ادامه می‌دهد تا زمانی که در جنگ با روسیه پیروز شود. فعلا اولویت ما (ناتو) پیروزی در جنگ اوکراین است».

تحلیل محتوای جملات متناقض استولتنبرگ چندان پیچیده به نظر نمی‌رسد. دبیرکل ناتو عضویت اوکراین در پیمان آتلانتیک شمالی را منوط به پیروزی نظامی این کشور در برابر روسیه کرده است! تفسیر این پیروزی نیز بر عهده آتلانتیکی‌هاست، یعنی زمانی که روسیه از ۴ منطقه راهبردی خرسون، ژاپروژیا، لوهانسک و دونتسک به صورت مطلق و بدون پیش‌شرط عقب‌نشینی کند، کریمه را به اوکراین پس دهد و عضویت اوکراین در پیمان آتلانتیک شمالی و گسترش ناتو به شرق را در قاموس سیاست خارجی و معادلات امنیتی خود بپذیرد، زلنسکی می‌تواند امیدوار به تسریع عضویت کشورش در ناتو شود! بی‌دلیل نبود در کی‌یف، زمانی که استولتنبرگ جایگاه واقعی اوکراین را حضور در ناتو دانست، چهره زلنسکی در هم و شکسته بود. او از همان ابتدا متوجه بار تبلیغاتی سخنان دبیرکل ناتو و فقدان ضمانت اجرایی آن بود.

اما سوال اصلی این است: کدام نگرانی بزرگ، سران ناتو را بر آن داشته است تا بار دیگر سخن از عضویت اوکراین در پیمان آتلانتیک شمالی (هر چند به دروغ) زده و زلنسکی را وادار به تبعیت محض از خود کنند؟! واقعیت امر این است که طی هفته‌های اخیر، خصوصا پس از آنچه در نبرد باخموت و تسلط نسبی روسیه و گروه واگنر بر این شهر راهبردی رخ داد، ارتش و دولت اوکراین دریافتند که نمی‌توانند در ادامه مسیر نبرد با مسکو روی حمایت‌های تسلیحاتی گسترده آتلانتیکی‌ها حساب باز کنند.

از سوی دیگر، برخی تحلیلگران نزدیک به جریان غرب‌گرای اوکراین در کی‌یف تاکید دارند ممکن است بایدن با هدف دور ماندن از گزند انتقادات جمهوری‌خواهان مبنی بر صرف هزینه‌های هنگفت نظامی و مالی در اوکراین، در صدد پایان دادن به این جنگ از طریق مذاکرات غیرمستقیم یا حتی مستقیم با روسیه برآید. در چنین وضعیتی، اوکراین نه‌تنها نقشی در مذاکرات و تعیین حق سرنوشت خود نخواهد داشت، بلکه باید صرفا تماشاگر معاملات احتمالی ناتو - روسیه بر سر خاک خود باشد.

از این رو بر خلاف سران ناتو که بلافاصله طرح 12 ماده‌ای صلح چینی‌ها یا طرح جدید برزیلی‌ها برای صلح اوکراین را رد کردند، زلنسکی اصرار دارد خود با مقامات این ۲ کشور واسطه‌گر به گفت‌وگو بنشیند تا بتواند فارغ از مداخله بیش از حد ناتو، بر فضای مذاکرات احتمالی صلح تسلط پیدا کند.

ظهور و بروز بی‌اعتمادی سیاسی - نظامی اوکراین به ناتو سبب شده است استولتنبرگ در سفری اعلام نشده به کی‌یف، سخن از عضویت قطعی اوکراین در ناتو به میان آورد! این وعده پوچ در حالی داده می‌شود که عضویت یک کشور در ناتو، مستلزم موافقت همه اعضاست. از فرانسه و اتریش گرفته تا مجارستان و ترکیه، جملگی با عضویت رسمی اوکراین در ناتو مخالف هستند، زیرا حضور یک بازیگر جنگ‌زده با قابلیت تبدیل شدن دوباره به طرف منازعه، برای دیگر اعضای ناتو نیز شدیدا هزینه‌ساز خواهد بود.

ضمن آنکه در هر گونه طرح صلحی که میان روسیه و اوکراین منعقد شود، تعهد اوکراین به بی‌طرفی نظامی و عدم عضویت در ناتو، به‌مثابه یک پیش‌شرط مسلم و حداقلی در نظر گرفته خواهد شد. در چنین شرایطی بیش از پیش متوجه دروغین بودن نمایش استولتنبرگ در کی‌یف و رامشتاین می‌شویم.

محمدحسین مهدوی‌زادگان