دلار زدایی شرقی

به گزارش اسلام تایمز، گریگوری لوگوینوف معاون دبیرکل سازمان همکاری شانگهای اعلام کرد این سازمان در حال تدوین نقشه راه برای دلارزدایی از مبادلات تجاری بین اعضای این سازمان با استفاده از ارزهای ملی است.

گریگوری لوگوینوف گفت کار در چارچوب این سازمان برای تهیه نقشه راه انتقال به تسویه با ارزهای ملی در حال انجام است. وی در یک مصاحبه تلویزیونی افزود: نقشه راه برای گذار به تسویه با ارزهای ملی در حال تهیه است. کارها با جدیت و با جزئیات در حال انجام است، این فرآیند اصلا ساده نیست، زیرا دلار به عنوان یک ارز ذخیره جهانی ریشه عمیقی از جمله در سیستم‌های پول ملی دارد.

به گفته لوگوینوف، برای کنار گذاشتن کامل دلار باید راه درازی طی و کار زیادی انجام شود. وی افزود: درباره  اعمال نوع ارز یکپارچه سازمان همکاری شانگهای می‌توان گفت هنوز این موضوع به این شکل مطرح نشده و هنوز چنین هدفی در نظر گرفته نشده است و درباره آینده نیز بعدا خواهیم دید.
 

همچنین معاون وزیر کشاورزی فدراسیون روسیه در یک سفر کاری در شهر تاشکند با بیان اینکه کشورهای عضو سازمان شانگهای (SCO) شرکای کلیدی روسیه هستند، تصریح کرد در سال‌های گذشته حجم تجارت متقابل مواد غذایی به طور پیوسته در حال رشد بوده است  و نیمه سال جاری تقریباً ۱۷ درصد افزایش یافته و از ۶ میلیارد دلار فراتر رفته است.

به گفته سرگئی لوین، برای افزایش بیشتر حجم تجارت متقابل، لازم است به دسترسی به بازارهای داخلی، رفع محدودیت‌های مختلف، کار لجستیک و رفع اشکال تعامل اطلاعاتی بین کشورها ادامه داد.

لوین افزود: پلتفرم سازمان همکاری شانگهای همواره با روح مشارکت، روحیه توسعه راه‌حل‌های سودمند متقابل و تعامل نزدیک با عملکرد خوب مشخص می‌شود که یک پایه محکم برای تضمین ثبات زنجیره‌های غذایی و همچنین حل موثر مشکلات در زمینه مواد غذایی کشورهای عضو خواهد بود.

در چند ماه گذشته، شماری از بلوک‌های منطقه‌ای در جهان به دلیل تزلزل‌پذیر بودن دلار، انجام مبادلات تجاری با ارزهای غیر از دلار آمریکا را اتخاذ کرده‌اند. مادامی که تحریم‌ها اعمال شده از سوی آمریکا، مبادلات تجاری با دلار آمریکا را برای کشورها دشوار کرده است، کشورهای مختلف به دنبال دستیابی به راه‌حلی بلندمدت هستند و طبیعتا دلارزدایی را در برنامه خود قرار می‌دهند.

یکی از مهم‌ترین این رویدادها، زمانی به وقوع پیوست که فرانسه به عنوان یک کشور در اتحادیه اروپایی از واحد پولی یوآن در مبادلات تجاری برای تامین انرژی استفاده کرد. بر اساس این گزارش، ۲۸ مارس (۸ فروردین‌ سال جاری) چین نخستین معامله تجاری خود در زمینه گاز طبیعی را با واحد پول محلی خود (یوآن) به جای دلار آمریکا انجام داد.

بورس نفت و گاز شانگهای در بیانیه‌ای اعلام کرد ۲ شرکت ملی نفت فلات قاره چین (کنوک - CNOOC) و توتال انرژی فرانسه (Total Energies) از طریق این بورس، نخستین معامله چین در زمینه گاز طبیعی مایع را که به یوآن تسویه شده است، انجام دادند.

بورس نفت و گاز شانگهای افزود: این معامله شامل ۶۵ هزار تن گاز طبیعی مایع است که قبل از تسویه معامله با شرکت چینی با ارز «یوآن» توسط «توتال انرژی» از امارات وارد شده است. در حال حاضر برزیل بزرگ‌ترین شریک تجاری چین محسوب می‌شود که آمارهای منتشر شده از تراز تجاری ۲ کشور با یکدیگر نشان می‌دهد چین و برزیل تنها در سال ۲۰۲۲ بیش از ۱۵۰ میلیارد دلار مبادلات تجاری داشته‌اند.

به باور کارشناسان، به دنبال ایجاد نوسانات شدید در دلار طی سال‌های اخیر، به نظر می‌رسد ارزش ارزهای محلی بیشترین آسیب‌پذیری را در برابر ارز رایج آمریکا داشته باشد و در نتیجه کشورها برای مقاوم کردن اقتصاد خود به دنبال جایگزین مناسبی برای دلار در معاملات تجاری جهانی هستند.

کارشناسان اقتصاد بین‌الملل می‌گویند کاهش استفاده از دلار و همچنین دلارزدایی مساله جدیدی نیست اما به نظر می‌رسد بتازگی این رویکرد مورد توجه بیشتر قرار گرفته است و می‌توان شاهد تغییرات چشمگیر در آینده بود.

تحریم‌های غرب بویژه تحریم‌های ایالات متحده علیه روسیه به دلیل درگیری با اوکراین سبب شد بر میزان محبوبیت یوآن و استفاده از آن در مبادلات میان چین و روسیه افزوده شود. به عبارت دیگر، از آنجا که ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی در واکنش به حمله روسیه به اوکراین، تحریم‌های اقتصادی علیه روسیه وضع کردند، مسکو و دولت چین برای کاهش وابستگی به دلار و ایجاد همکاری بین سیستم‌های مالی خود با یکدیگر متحد شده‌اند.

پس از آنکه میزان استفاده از یوآن در مبادلات تجاری با چین افزایش یافت، مالزی نیز تلاش‌هایی را برای استفاده از ارزهای محلی آغاز کرده است. شرکت نوریلسک نیکل روسیه در معامله با چینی‌ها استفاده از دلار را کنار گذاشته و محصولات خود را به یوآن به این کشور صادر می‌کند. به گفته منابع آگاه، برای قیمت‌گذاری نیکل به یوآن، قیمت این فلز در بازار فلزات لندن و بورس کالای شانگهای مدنظر قرار می‌گیرد و قیمت محموله‌ها به یوآن پرداخت می‌شود.

از این جهت، طرف روس به معامله به یوآن با چینی‌ها رو آورده، چرا که می‌خواهد حضور خود در بازار چین به ‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده مواد خام در جهان را افزایش دهد و فروش خود در این کشور را بالا ببرد.

روسیه 10 درصد کل نیکل جهان را تولید  و شرکت نوریلسک بالاترین درجه کیفیت فلز نیکل را به بازار عرضه می‌کند. اگرچه ولادیمیر پوتاتین، میلیاردر روس و بزرگ‌ترین سهامدار نوریلسک از سوی آمریکا و انگلیس تحریم شده؛ اما هنوز این شرکت به صورت مستقیم مورد تحریم قرار نگرفته است، با این حال، شرکت‌های غربی از خرید مستقیم محصولات روسی اجتناب می‌کنند.

از سوی دیگر پکن هم تمایل دارد قراردادهای بلندمدتی را بر مبنای قیمت محصولات در بورس شانگهای با طرف‌های روس ببندد. در حال حاضر بخش قابل توجهی از معاملات کالاهای اساسی در جهان بر مبنای دلار انجام می‌شود اما با توجه به آنکه روسیه و چین بشدت پیگیر تجارت به ارزهای ملی و کاهش وابستگی به دلار هستند، این نمودار دستخوش تغییر خواهد شد. کشورهای بریکس شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی اهتمام ویژه‌ای برای دلارزدایی نشان داده‌اند. این ائتلاف در مجموع حدود 40 درصد جمعیت، نزدیک به یک‌چهارم تولید ناخالص ملی و حدود یک‌سوم خاک دنیا را شامل می‌شود.

فعال شدن بریکس در عرصه جهانی    
وزیر خارجه برزیل در سخنانی گفت بحث گسترش اتحادیه بریکس (شامل کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) در بین اعضای آن در جریان است. مائورو ویرا در مصاحبه با روزنامه اسپانیایی ال‌موندو که دیروز  منتشر شد، گفت: در زمان کنونی بحث گسترش بریکس بین کشورهای عضو مطرح است ولی هنوز به یک اجماع نرسیده‌ایم.

اگر این اجماع حاصل شود، آرژانتین یکی از نامزدهای اصلی خواهد بود. وی افزود: در گفت‌وگو با کشورهای دیگر مثل پاراگوئه، هند و چین اجرا کردن یک سیستم پرداخت بر اساس ارزهای ملی کشورها مطرح شده است ولی هنوز درباره ورود یک ارز مشترک مثل یورو زمان زیادی لازم است.