پس از آنکه روز جمعه 28 دیماه «کیم یونگ چول » نماینده رهبر کره شمالی با وزیر خارجه آمریکا دیدار کرد، حساب رسمی کاخ سفید در توییتی نوشت، دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا منتظر دیدار دوم با «کیم جون اون» رهبر کره شمالی است که قرار است اواخر ماه فوریه برگزار شود.برخی خبرگزاریها مکان احتمالی این دیدار را ویتنام اعلام کردند. این دیدار در حالی صورت خواهد گرفت که عملا پیشرفت کمی در مذاکرات صورت گرفته است وکره شمالی به تعلل آمریکا در عمل به تعهداتش به شدت معترض است و از سوی دیگر کاخ سفید به آمادگی کره شمالی برای دست برداشتن از سلاح هسته ای به دیده تردید و شک مینگرد. با این حال سوال مهم مربوط به انگیزه های اصلی طرفین از دیدار و شروع دور جدید مذاکرات میباشد.
روند مذاکرات کره شمالی و آمریکا
پس از توافقات خرداد ماه در سنگاپور بین ترامپ و رهبر کره شمالی، بر غیر اتمی شدن گام به گام کره شمالی توافق شد. این فرایند تدریجی قرار بود در مقابل عمل به تعهدات طرفین در هر مرحله صورت گیرد .کره شمالی قبل از دیدار آزمایشگاه هسته ای خود را تخریب کرد آمریکا نیز رزمایش مشترک خود را با کره جنوبی در ماه دسامبر لغو کرد. مدتی پس ازتوافق سنگاپور، معلوم شد ترامپ آنچنان عجله ای برای مذاکرات بعدی ندارد و این را در توییت خود نیز نشان داد. پس از فروکش کردن هیجانات دیدار اول ، فضای بدبینی بین طرفین به خصوص کره شمالی نسبت به آمریکا ایجاد شد تا جایی که کره شمالی یک ماه پیش درخواست وزیر خارجه آمریکا برای ملاقات بدون پیش شرط را رد کرد و آنرا نوعی تسلیم برای کره شمالی دانست.
درخواست کره شمالی برای معلوم شدن حسن نیت آمریکا ،برداشتن تحریمها و کاهش نیروهای نظامی آمریکا درشبه جزیره کره بود اما به نظر میرسد دیدار دوم که اواخر اسفند انجام میشود برای ترامپ که پیشتر تحریمهای کره را تا یکسال تمدید کرده بود مهمتر است و تا نتیجه آنرا نبیند تمایلی به برداشتن قدمهای مثبت یشتر ندارد.
موضع اعلامی آمریکا دراین زمینه عاری سازی خلع سلاح کامل کره شمالی است« هدرنائورت» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا دراین زمینه گفت: سیاست ما همان سیاست گذشته است و تغییری نکرده است و مایل به گفتگویی معتبر و واقعی برای عاری سازی شبه جزیره کره از سلاح هسته ای هستیم».
از طرف دیگر کره شمالی تضمینهای معتبر امنیتی میخواهد که هم تحریمها برداشته شود و هم خلع سلاح منجر به بدعهدی طرفین و فروپاشی نظام سیاسی کره نشود اینجا حساس ترین قسمت مذاکرات کره شمالی و آمریکاست که تا کنون واشنگتن حاضر نشده است قدم اول را برای عملی نمودن آن بردارد.
نقش چین در مذاکرات کره شمالی و آمریکا
یکی از مهمترین بازیگران در تنشهای بین آمریکا و کره شمالی ،چین است. چین علاو بر اشتراکات هویتی ،مهمترین شریک تجاری ،اقتصادی و سیاسی کره شمالی است و در جنگ دو کره نقش بسیار مهمی داشت .
کره شمالی نقش یک حائل استراتژیک بین چین و آمریکا را دارد. از یک طرف چین تمایلی ندارد تنش کره شمالی بهانه ای برای حضور نیروهای آمریکایی در شبه جزیره کره باشد زیرا تنش های نظامی منافع اقتصادی چین را به خطر می اندازد از طرف دیگر سعی میکند از این بحران درجهت منافع استراتژیک خود مانند مساله تایوان، دریای چین جنوبی و مسائل اقتصادی استفاده کند زیرا آمریکا به خوبی میداند بدون چراغ سبزهای چین، مذاکره با کره شمالی تقریبا غیر ممکن است. پکن با حمایت از قطعنامه های تحریمی علیه کره شمالی ،باعث شد این کشور پای میز مذاکره برود.
کیم جون اون، قبل از دیدار با ترامپ در سنگاپور به چین سفر کرد و این سرآغازی برای ذوب شدن یخ روابط با آمریکا بود. اکنون بهتر میتوان تناقض در سیاست ترامپ را بهتر درک کرد که چرا به یک باره از سوریه اعلام خروج نظامی میکند، اما با وجود تمرکز زیاد روی کره شمالی، میگوید عجله ای برای حل آن ندارد. درواقع آمریکا از تنش در شبه جزیره کره برای حضور نظامی و کنترل جاهطلبیهای چین در دریای جنوبی استفاده میکند.
با این حال پس از بن بست اخیر در مذاکرات پیونگ یانگ و واشنگتن ،این چین است که دوباره میدانداری میکند. قبل از رایزنی های کره شمالی و آمریکا برای دیدار دوم ،کیم جون اون سفر غیر منتظره ای به چین داشت. به نظر میرسد پیون یانگ برای تسلیم برنامه هسته ای خود به تضمینهای امنیتی چین بیشتر اعتماد میکند تا آمریکا ، بنابراین نقش چین در مذکرات آتی بسیار تعیین کننده است.
روسیه و کره شمالی
روسیه نیز همانند چین تمایلی به حضور نظامی آمریکا به بهانه بحران در شبه جزیره کره ندارد چون حضور نیروهای آمریکایی در شبه جزیره کره در شرق روسیه و استان «پرموریه» تهدیدی برای روسیه تلقی میشود.
آمریکا از بحران کره هم جهت راضی کردن متحدین خود مانند ژاپن و کره جنوبی استفاده میکند و هم برای فشار استراتژیک بر چین و روسیه. در سند امنیت ملی 2017 ترامپ،چین ،روسیه و کره شمالی در خط تهدید آمریکا قرار دارند بنابراین پکن و مسکو سعی میکنند با روابط دوجانبه، ابتکار عمل را درحل بحران در دست داشته باشند چرا که منافع استراتژیک و امنیتی تقریبا یکسانی در بحران کره دارند و حضور نظامی آمریکا تهدید مشترک امنیتی هر دو کشور است.
چین و روسیه طرح مشترکی در شورای امینت برای کاهش تحریمهای کره شمالی ارائه دادند، مذاکرات سه جانبه ای در ماههای گذشته در مسکو بین سه کشور انجام شد. روسیه سال گذشته به تنهایی یکی از قطعنامه ها علیه کره شمالی را وتو کرد. پوتین تلاش زیادی میکند تا کیم جون اون قبل از دیدار دوم با ترامپ در ویتنام، به روسیه سفرکند. به تازگی کیم جون اون دعوت روسیه برای سفر یه این کشور را پذیرفت. وابستگی بیش از حد پیونگ یانگ به چین میتواند استقلال عمل کره شمالی را محدود کند اما رابطه همزمان با دو کشور عضو شورای امنیت که منافع امنیتی و ژئوپلتیکی نزدیکی به کره شمالی داردند، برای کیم جون اون مطلوب تر و منطقی تر است. آمریکا سعی میکند نقش روسیه را در بحران کره کم و محدود به تایید روندهای مورد قبول آمریکا کند.
دو روز پیش «ماتسه گورا» سفیر مسکو در کره شمالی، تلاشهای آمریکا برای ارتباط دادن فناوری موشکهای کره شمالی به روسیه را تلاش آمریکا برای بی اعتبار کردن روسیه دانست. آمریکا در سند جدید دفاع موشکی خود اعلام کرد کره شمالی فناوریهای دفاع موشکی روسیه را در اختیار دارد و در حال توسعه و ساخت ظرفیتهای دفاع موشکی است.
«پاتریک شاناهان» سرپرست پنتاگون در سند دفاعی جدید گفت برنامه موشکی کره شمالی همچنان محل نگرانی است.بخش زیادی از اقدامات ترامپ برای حل بحران کره و مداکرات صورت گرفته ،تبلیغات و بزرگنمایی اقدامات خود برای مصارف تبلیغاتی و همچنین اوبامازدایی از سیاست نگاه به شرق آمریکا بود تا از نتایج حاصله برای انتخابات 2020 به نفع خود استفاد کند.
آمریکا تمایل قطعی برای پایان دادن به بحران کره را ندارد و این بر روند مذاکرات ماه فوریه تاثیرگذار خواهد بود؛ هرکدام سعی در گرفتن امتیاز بیشتر از طرف مقابل هستند اما نقش چین همانند گذشته در نتیجه دیدار ویتنام بسیار تعیین کننده است ؛ اگر آمریکا بر تهدید چین و روسیه اصرار ورزد، همانند آنچه در سند جدید دفاع موشکی خود اعلام نمود، چین و روسیه مذاکرات سه جانبه با کره شمالی را تقویت میکنند تا ابتکار عمل و نفوذ آمریکا در شبه جزیره کره را محدود کنند.