بریکس، ساختاری کلیدی در روابط بین‌الملل

نشست نیژنی نووگورود
به تازگی نشست وزیران امور خارجه بریکس در شهر نیژنی نووگورود روسیه با توجه به رویدادها و گفت وگوهای بسیار پرباری که انجام شد، یکی از مهم ترین نقش‌های ائتلاف بریکس را در امور بین الملل نشان داد و بر این واقعیت تأکید کرد، این گروه نماد بازر مفهوم جامعه بین‌المللی و اکثریت جهانی است.

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه از همتایان و شرکت کنندگان در نشست نیژنی نووگورود استقبال کرد و در سخنرانی خود یاد و خاطره سید ابراهیم رئیسی و حسین امیرعبداللهیان، رئیس جمهور و وزیر امور خارجه فقید جمهوری اسلامی ایران را گرامی داشت.

وی گفت: بریکس با همکاری اعضا در حال ساختن جهان چندقطبی است. این نشست منعکس کننده تمایل اعضای بریکس برای توسعه روابط خود با کشورهای جنوب و شرق جهانی است که با هم کشورهای اکثریت جهان را تشکیل می‌دهند.

این مقام روس تأکید کرد، دگرگونی عمیقی در روابط بین‌الملل رخ می‌دهد که در راستای شکل‌گیری نظام منصفانه‌تر و چندقطبی‌ نظم جهانی و بازتاب تمام گستره تنوع فرهنگی و تمدنی جهان مدرن است. هر ملتی باید سرنوشت و مسیر توسعه خود را تعیین کند.

به گفته رئیس دستگاه دیپلماسی روسیه، کشورهای غیرغربی در آسیا، آفریقا، خاورمیانه، آمریکای لاتین و منطقه کارائیب تقویت کننده اصلی صدای اکثریت جهان هستند.

لاوروف در حاشیه این اجلاس با وانگ یی، همتای چینی خود و تعدادی از وزیران امور خارجه کشورهای بریکس و کشورهای شریک مانند ایران، برزیل، آفریقای جنوبی، اتیوپی، لائوس، تایلند و ترکیه دیدار کرد.

وزیر امور خارجه چین در این نشست به چند نکته تأثیرگذار پرداخت؛ مهم تر از همه اینکه همکاری در چارچوب بریکس در سال گذشته با قدرت و سرعت قابل توجهی افزایش یافت. گسترش گروه بریکس پنجره جدیدی به روی کشورهای جنوب جهانی گشوده است که باعث یکپارچگی بیشتر می‌شود و جذابیت بریکس در سال‌های آینده بیشتر خواهد شد.

وانگ یی با تأکید بر سیاست‌زدگی و امنیتی شدن بی‌رویه موضوعات اقتصادی و افزایش تحریم‌های یکجانبه و موانع فناورانه در دنیای امروز، از کشورها خواست با پیروی از روند تاریخ و همسو با انصاف و عدالت، انتخاب درستی کنند.

رئیس دستگاه دیپلماسی چین افزود: با نگاهی به آینده انتظار می‌رود بریکس مسئولیت‌های فزاینده‌تری برعهده بگیرد و اقدامات بیشتری انجام دهد. از اهمیت راهبردی و تأثیر سیاسی بریکس باید استفاده شود تا آن را به مدل جدیدی از سازوکار همکاری چندجانبه مبتنی بر بازارهای نوظهور و کشورهای در حال توسعه تبدیل کرد که رو به جهان باز و فراگیر است.

قدرت ژئواکونومیک و ژئوپلیتیک
در چارچوب نشست وزیران امور خارجه بریکس و کشورهای شریک، چند جنبه مهم و راهبردی وجود داشت که به نوعی در راستای اظهارات سران دیپلماسی روسیه و چین بود. نخست، اینکه بریکس یکی از نیروهای مهم نظم جهانی چند قطبی معاصر و هدف این گروه بین المللی حفظ منافع اکثریت جهانی به وسیله تعامل فعال با بسیاری از کشورهای جنوب جهانی است.

بریکس تأکیدی بر تنوع شگفت انگیز فرهنگ‌ها و تمدن‌های جهان و با ارزش‌های کاذب ترویج شده به وسیله اقلیت غربی متفاوت است. مهم تر اینکه همه تأکید می کنند، صدای بریکس نه تنها در چارچوب فرآیندهای اقتصادی جهانی، بلکه از بسیاری جهات از موقعیت پیشرو برخوردار است و در همه امور بین المللی ازجمله نظم ژئوپلیتیکی بلندتر خواهد شد.

کاملاً بدیهی است اقلیت غربی برای ایجاد روابط هماهنگ و ثمربخش با اکثریت عظیم بشریت، نه تنها قادر به ارائه سازوکار سازنده‌ای نیستند؛ بلکه موانعی جدی بر سر راه توسعه کامل جهان و حل موضوعات مشکل‌ساز به وسیله گفت وگوی صادقانه و اجماع ایجاد می‌کنند.
 
بریکس قطعاً باید نقشی کلیدی ایفا کند. بنابراین با داشتن مشروعیت لازم برای مذاکره در زمینه منافع اکثریت جامعه جهانی، درک روشن از تصمیمات لازم، اقدامات هماهنگ با هدف پایان دادن به مشکلات عدیده ایجاد شده به وسیله اقلیت متکبر می‌تواند در این مسیر گام بردارد.
تمرکز بر اجلاس آتی
سازماندهی جلسات به وسیله بریکس و کشورهای شریک و متحد در قالب بریکس پلاس، مانند  نشست شهر نیژنی نووگورود روسیه بیانگر اهمیت رویداد کلیدی نشست «بریکس ۲۰۲۴» در کازان است.
در واقع انتظار می‌رود نشست کازان از اهمیت بالایی از نظر تعامل راهبردی و هماهنگی میان 10 کشور عضو بریکس برخوردار باشد. پیش بینی می‌شود در زمینه موضوع بسیار مهم گسترش بیشتر اعضای گروه صحبت شود، زیرا فهرست کشورهای مایل به پیوستن به بریکس همچنان در حال افزایش است.
در این راستا، رویدادهای جاری در ائتلاف بریکس به ریاست ولادیمیر پوتین تأییدی بر این واقعیت است که پس از اجلاس تاریخی آفریقای جنوبی در سال گذشته، اجلاس سران بریکس در کازان به همان اندازه تاریخی تلقی می شود و برای این سازمان بین‌المللی و اکثریت جهان و نظم جهانی چند قطبی از اهمیت بالایی برخوردار است.