یکی از اقدامات نمایان برای تحت فشار قرار دادن و منزوی ساختن رژیمصهیونیستی که در ماههای اخیر با تداوم جنگ خونبار غزه تشدید شده، گسترش جنبش تحریم رژیمصهیونیستی در سطح جهانی است.
روزنامه امریکایی والاستریتژورنال در ۲۰ تیرماه در گزارشی نوشت: جنبش تحریم اسرائیل در پی تداوم جنگ رژیمصهیونیستی علیه باریکه غزه ضمن گسترش روزافزون، شاهد پیوستن اقشار مختلف جوامع غربی به ویژه دانشگاهها به این جنبش است.
این رسانه امریکایی نوشت: «زمانی حمایتها از کارزار حامیان فلسطین در راستای تحریم جهانی علیه اسرائیل محدود بود، اما در ماههای بعد از شروع جنگ غزه سطح حمایت از منزویسازی اسرائیل افزایش و گسترش یافته است.»
والاستریتژورنال با اشاره به اینکه جهش در گسترش این جنبش ظرفیت ضربهزدن به اصناف، حرفهها و اقتصاد در فلسطین اشغالی را بیش از پیش پیدا کرده است، تأکید میکند که با تداوم موج تظاهرات حامیان فلسطین در دانشگاههای کشورهای غربی و نقاط دیگر جهان، اکنون بخش دانشگاهی و علمی در این رژیم نیز دارد درد ناشی از تحریمها را احساس میکند. به نوشته این روزنامه، اسرائیلیها اکنون مشاهده میکنند که دیگر خیلی از دانشگاههای اروپایی از آنها استقبال نمیکنند و دیگر نمیتوانند در پروژههای همکاری علمی مشارکت داشته باشند. این وضعیت مشارکت آنها در نهادهای فرهنگی و نمایشگاههای نظامی را هر چه بیشتر به یک تابو تبدیل میکند.
پس از آغاز جنگ غزه در پی عملیات طوفانالاقصی در هفتم اکتبر ۲۰۲۳ و جنایات بیسابقه رژیمصهیونیستی علیه مردم مظلوم غزه به خصوص نسلکشی و استفاده از سلاح گرسنگی و ایجاد قحطی در این منطقه، مردم بسیاری ازکشورها به شدت علیه این رژیم موضع گرفته و با برپایی تظاهرات و گردهماییها و نیز تحصنها به ویژه در کشورهای غربی خواهان پایان تجاوز اسرائیل و امدادرسانی به مردم غزه شدهاند. این اعتراضات به سطح نهادهای علمی مانند دانشگاهها نیز گسترش پیدا کرده و اکنون در راستای افزایش فشارها و انزوای رژیمصهیونیستی، جنبش تحریم این رژیم در سطح جهانی ابعاد بیسابقهای پیدا کرده، ضمن اینکه فشارهای حقوقی علیه اسرائیل به نحو بیسابقهای افزایش یافته است. «اران شامیر بورر» رئیس سابق واحد حقوق بینالملل در ارتش رژیمصهیونیستی میگوید: «ابعاد ابتکار عملهای حقوقی و سیاسی جدید علیه اسرائیل بیسابقه هستند. اینها شامل اقداماتی علیه اسرائیل و سرانش در دادگاههای عالی سازمان ملل از جمله دیوان بینالمللی کیفری میشوند.»
درخواست سازمان ملل
پیش از این سازمان ملل خواهان تشدید تحریم اسرائیل با هدف تحت فشار قراردادن آن برای پایاندادن به جنگ غزه شده بود. «میشائیل فخری» گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حق غذا در اواسط ژوئن ۲۰۲۴ گفت: آنچه اکنون به آن نیاز داریم، اعمال تحریمهای اقتصادی و سیاسی اسرائیل است.
تأکید گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حق غذا بر لزوم تحریم اقتصادی و سیاسی اسرائیل با توجه به بینتیجهبودن فشارهای سیاسی و نیز بیپاسخ ماندن درخواستهای مکرر از تلآویو برای توقف جنگ غزه و نسلکشی با هدف نابودی مردم مظلوم غزه صورت گرفته است. رژیمصهیونیستی اکنون نه فقط شاهد افزایش بیسابقه تحریمها علیه نهادهای وابسته به خود از جمله دانشگاهها و مراکز علمی خود است بلکه این تحریمها به سطح همکاریهای نظامی و تسلیحاتی بین شرکتهای غربی و اسرائیلی نیز گسترش یافته است.
«نتا باراک کورن» استاد حقوق دانشگاه عبری در قدس که گروهی ویژه را برای مقابله با موج تحریم اسرائیل در جریان جنگ غزه تشکیل داده است، میگوید: «زمانی که جنگ غزه شروع شد تحریمهای دانشگاهی جدیدی به تدریج علیه اسرائیل عمدتاً در حوزههای علوم انسانی و علوم اجتماعی اعمال شد. حدود دو ماه قبل دامنه این تحریمها گسترش یافت و شامل علوم سخت و جنبشهای سطح دانشگاهی و قطع تمامی روابط آکادمیک و دانشگاهی با اسرائیل شد.»
او اظهار میکند: «اکنون بیش از ۲۰دانشگاه در اروپا و کانادا چنین ممنوعیتهایی را تصویب کردهاند.»
به نوشته والاستریت ژورنال، از آغاز حملات رژیمصهیونیستی به غزه پس از عملیات طوفانالاقصی در هفتم اکتبر، عرصه برای جنبش حامیان تحریم این رژیم دستخوش تغییری بزرگ شده است.
در نتیجه این عملیات و جنگ غزه که متعاقب آن به راه افتاد، برخی از اهداف بلندمدت جنبش تحریم اسرائیل و سازمانهای حامی فلسطین محقق شدهاند.
جنبش «بیدیاس»
جنبش «بایکوت، عدمسرمایهگذاری و تحریم اسرائیل» (بیدیاس) کمپینی بینالمللی برای فشار بر رژیمصهیونیستی به دلیل اشغال اراضی فلسطینی و شهرکسازی در این اراضی است.
این جنبش که در سال ۲۰۰۵ با حمایت ۱۷۱ فلسطینی ایجاد شد، تاکنون توانسته است همراهان زیادی را در سراسر جهان از جمله در اروپا و امریکا به دست آورد. سیاستهای توسعهطلبانه و ادامه شهرکسازی اسرائیل در سرزمین فلسطینیان سبب شده است احساسات ضداسرائیلی در جامعه بینالملل روند فزایندهای به خود بگیرد. در عین حال در شبکههای اجتماعی و نیز کمپینهای مختلف، فشارهای جهانی علیه اسرائیل در حال افزایش است. در این چارچوب اتحادیه اروپا تاکنون اقداماتی را در زمینه تحریم رژیمصهیونیستی اتخاذ کرده است.
تحریمهای رژیمصهیونیستی در غرب
باید به این امر توجه داشت که مسئله تحریم رژیمصهیونیستی در کشورهای غربی به خصوص در اروپا و امریکا دارای پیشینه است.
کمیسیون اروپا در نوامبر ۲۰۱۵ دستورالعملی را به تصویب رساند که همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا را موظف کرده است مبدأ صحیح محصولات تولیدشده در کرانه باختری رود اردن، شرق بیتالمقدس و بلندیهای جولان را روی کالا قید کنند، این محصولات اجازه استفاده از عنوان «ساخت اسرائیل» را ندارند. این مقررات موسوم به «مقررات برچسبگذاری مبدأ کالاهای تولیدشده در سرزمینهایی که از ژوئن۱۹۶۷ از سوی اسرائیل اشغال شدهاند»، در پی طرح پیشنهادی وزیران خارجه اتحادیه اروپا در سال۲۰۱۲ وضع شده است.
در واقع ادامه سیاستهای اشغالگرانه رژیمصهیونیستی به ویژه ادامه شهرکسازی باعث شده است حتی متحدان سنتی این رژیم نیز تحریمهایی را علیه آن اعمال کنند. این اقدام اروپا برای اسرائیل بسیار گران تمام شد، زیرا صهیونیستها همواره انتظار داشتند همه اقدامات آنها، حتی آن دسته از اقداماتی که در تناقض آشکار با حقوق بینالملل است با سکوت و حتی پشتیبانی حامیانش در اروپا و امریکا مواجه شود. پس از اتحادیه اروپا نوبت به امریکا رسید که به رغم حمایت همهجانبه دولت امریکا از رژیمصهیونیستی، مؤسسه مالی دومین کلیسای مهم پروتستان امریکا اقدام به تحریم بانکها و شرکتهای اسرائیلی کرد. برای نخستین بار در امریکا، صندوق بازنشستگی «کلیسای یونایتد متودیست» دومین کلیسای بزرگ پروتستان این کشور در ژانویه ۲۰۱۶ در اعتراض به شهرکسازیها و نقض حقوق بشر پنج بانک اسرائیلی را تحریم کرد. تحریم این پنج بانک اسرائیلی به دلیل نقض حقوق بشر و دخالت در سرمایهگذاری برای فعالیتهای شهرکسازی در اراضی فلسطینی صورت گرفته است. کلیسای متودیست امریکا همچنین اعلام کرد که شرکت اسرائیلی «شیکین و بینوی» را به دلیل فعالیت در شهرکسازیها در اراضی اشغالی فلسطینیان تحریم کرده است.
یونایتد متودیست متعلق به فرقه پروتستان است که در قرن۱۹ میلادی تأسیس شد و بر اساس آمارهای منتشرشده در سال۲۰۱۴، این کلیسا در سراسر جهان ۱۲میلیون عضو دارد که بیش از ۷ میلیون از اعضای آن در امریکا ساکن هستند. اقدام این کلیسای امریکایی ضربه بزرگی به پرستیژ رژیمصهیونیستی و ضربه شکنندهای به تصویر اسرائیل در جامعه امریکا وارد کرد، زیرا برای نخستین بار صندوق بازنشستگی یک کلیسای بزرگ امریکایی اقدام به ممنوعیت سرمایهگذاری در بانکهای اسرائیلی کرد که این امر در نوع خود موفقیت بزرگی برای جنبش بایکوت، عدمسرمایهگذاری و تحریم اسرائیل توصیف شده است.
همچنین در ادامه موج گسترده تحریم مراکز علمی و دانشگاهی علیه اسرائیل «انجمن زبان جدید» امریکا اقدام به قطع همکاری خود با مراکز آموزش عالی رژیمصهیونیستی کرد. انجمن تحقیقات آسیایی- امریکایی، انجمن تحقیقات امریکا و انجمن مردمشناسی امریکا نیز در نوامبر ۲۰۱۵ مراکز دانشگاهی اسرائیل را تحریم و همکاری خود را با این مراکز قطع کردند و «انجمن زبان جدید» با ۲۶ هزار عضو که کارشناسان زبان و ادبیات هستند نیز اقدام مشابهی را صورت داد. این انجمن علت تصمیم خود را برای قطع همکاری با مراکز دانشگاهی رژیمصهیونیستی رفتارهای نژادپرستانه و تبعیضآمیز این رژیم اعلام کرد.
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیمصهیونیستی درباره جنبش بیدیاس اظهار داشته که قصد طراحان آن «نابودی اسرائیل» است.
استراتژی جنبش «بیدیاس» مبتنی بر تغییر تدریجی است که از طریق آن گامهای لازم برای تحریم اسرائیل و خارجکردن سرمایهگذاریها در تمامی ابعاد اقتصادی، علمی، فرهنگی، ورزشی و نظامی از سرزمینهای اشغالی به اجرا گذاشته شود.
راهبرد این جنبش در داخل اراضی اشغالی سال ۱۹۶۷ مبتنی بر تحریم کالاها و مؤسسات اسرائیلی و آگاهسازی فلسطینیها در زمینه اهمیت این تحریم است. در واقع روند تحریم رژیمصهیونیستی مدتهاست آغاز شده و اکنون در دهمین ماه جنگ غزه، با گسترش تحریم اسرائیل در عرصههای مختلف حتی در کشورهای غربی از جمله در اروپا، امریکا و کانادا، کابوس سران صهیونیست در زمینه تشدید فشارها و افزایش انزوای رژیمصهیونیستی تحقق پیدا کرده است.
دکتر سیدرضا میرطاهر