بزرگداشت قربانیان نسل‌کشی سربرنیتسا در جهان

همزمان با این مراسم ؛ بقایای پیکرهای ۱۴ قربانی این نسل کشی که طی سال گذشته شناسایی شده بودند، در روز ۱۱ ژوئیه ۲۰۲۴ (۲۱ تیر ۱۴۰۳) در مرکز یادبود این قربانیان در پوتوچاری به خاک سپرده شدند. در این محل در مجموع پیکرهای شش هزار و ۷۵۱ قربانی به خاک سپرده شده اند.

جوانترین قربانی که بقایای جسدش روز ۱۱ ژوئیه ۲۰۲۴ (۲۱ تیر ۱۴۰۳) به خاک سپرده شد، «بریز موجیچ» ۱۷ ساله است. قبر او در کنار برادرش «حازم» قرار دارد که در سال ۲۰۱۳ در پوتوچاری به خاک سپرده شد.

مسن ترین قربانی که جسد وی نیز روز ۱۱ ژوئیه ۲۰۲۴ (۲۱ تیر ۱۴۰۳) دفن شد، «حامد سالیچ» متولد ۱۹۲۷ میلادی است. او ۶۸ ساله بود که در تابستان ۱۹۹۵ در منطقه Žepa مفقود شد.

مؤسسه مفقودان BiH ، اعلام کرد که هنوز در جستجوی حدود ۸۰۰ قربانی هست. دادگاه های داخلی و بین المللی، این جنایت جنگی را که در سال ۱۹۹۵ به وقوع پیوست، به عنوان نسل کشی به رسمیت شناختند.

این نسل کشی توسط اعضای ارتش جمهوری صرب بوسنی (جمهوری صربسکا) به فرماندهی «رادوان کاراجیچ» و «راتکو ملادیچ» انجام شد؛ این دو نفر توسط دادگاه کیفری بین‌المللی یوگسلاوی سابق (ICTY) به حبس ابد محکوم شدند. حداقل ۴۷ نفر به دلیل جنایات در سربرنیتسا مجرم شناخته شده اند که در مجموع به بیش از ۷۰۰ سال زندان محکوم شده اند.

پس از تصویب قطعنامه ای توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ماه مه که در پی آن ۱۱ ژوئیه به عنوان " روز جهانی یادبود و بزرگداشت قربانیان نسل‌کشی ۱۹۹۵ در سربرنیتسا " اعلام شد، امسال بزرگداشت سالگرد قربانیان این نسل کشی اهمیت ویژه ای پیدا کرد.

این قطعنامه همچنین هرگونه انکار نسل‌کشی سربرنیتسا را محکوم می‌کند و از دولت‌ها می‌خواهد که با حفظ حقایق ثابت شده، از جمله از طریق سیستم‌های آموزشی، از انکار این موضوع جلوگیری کنند. پذیرش این قطعنامه، در حکم به رسمیت شناختن (این نسل کشی) در سطح بین الملل است؛ این به رسمیت شناخته شدن موجب حمایت از بازماندگان قربانیانی می شود که هنوز در حال دفن بقایای اجساد اعضای خانواده خود هستند و در عین حال با سخنانی از انکار مواجه می شوند.

این قطعنامه سازمان ملل، توجه کشورهای سراسر جهان را به برگزاری مراسم بزرگداشت قربانیان این نسل کشی جلب می کند، کشورهایی که به این قربانیان احترام می گذارند و حقیقت را در مورد نسل کشی سربرنیتسا تایید می کنند.

علاوه بر بزرگداشت‌های متعددی که در بسیاری از کشورهای جهان برگزار شد، مراسم ادای احترام به قربانیان این نسل کشی در سازمان ملل در نیویورک در سطوح عالی برگزار شد. در بریتانیا، ایرلند، بلژیک، سوئیس، کرواسی و سایر کشورهای اروپایی نیز مراسم بزرگداشتی برای این قربانیان برگزار شد.

«جوزپ بورل»، نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور خارجی و «الیور ورهلی»، کمیسر اتحادیه اروپا در امور همسایگی و گسترش، بیانیه مشترکی را به مناسبت سالگرد قربانیان این نسل کشی صادر کردند.

آنها در بیانیه مشترک خود نوشتند: «نسل کشی سربرنیتسا یکی از تاریک ترین لحظات در تاریخ مدرن اروپا است. ما از رهبران می خواهیم که لفاظی های تفرقه افکنانه را رد کنند و در جهت حقیقت، عدالت، اعتماد و گفتگو تلاش کنند.»

«دنیس بچیروویچ»، رییس ریاست جمهوری بوسنی و هرزگوین، در محل یادبود قربانیان این نسل کشی در سربرنیتسا گل گذاشت و به قربانیان این نسل کشی ادای احترام کرد.

بکیروویچ گفت: «اجرای این قطعنامه آغاز شده است و دیگر هیچ کس هرگز آن را متوقف نخواهد کرد. تمام جهان از این پس روز جهانی یادبود و بزرگداشت قربانیان نسل‌کشی ۱۹۹۵ در سربرنیتسا را گرامی خواهند داشت. هدف این قطعنامه آسیب رساندن به کسی نیست. این قطعنامه خواستار جلوگیری از نسل کشی و آموزش نسل های جوان است تا این شر هرگز برای کسی تکرار نشود.

مراسم بزرگداشت قربانیان نسل کشی سربرنیتسا در روز ۱۱ ژوئیه ۲۰۲۴ (۲۱ تیر ۱۴۰۳) بطور رسمی در سطح ایالتی در بوسنی و هرزگوین به دلیل اختلافات عمیق سیاسی در داخل کشور برگزار نمی شود.

شورای وزیران بوسنی و هرزگوین برای پنجمین سال متوالی ، روز ۱۱ ژوئیه را روز عزای عمومی اعلام نکرد. این پیشنهاد به دلیل حق وتوی معاون رئیس جمهور از نهاد جمهوری صرب بوسنی (جمهوری صربسکا) رد شد.

مجلس ملی جمهوری صرب بوسنی (جمهوری صربسکا) بیانیه ای را در اعتراض به قطعنامه سازمان ملل تصویب کرد و «میلوراد دودیک»، رئیس آن نهاد، گفت که پذیرش این قطعنامه صدمات جبران ناپذیری به بار خواهد آورد و «پایان BiH » را رقم خواهد زد. او تهدید کرد که جمهوری صرب بوسنی (جمهوری صربسکا)، جایی که سربرنیتسا در آن قرار دارد، از بوسنی و هرزگوین جدا خواهد شد.

از سوی دیگر، مقامات محلی و بین‌المللی متعددی با تاکید بر اهمیت بزرگداشت قربانیان نسل‌کشی سربرنیتسا ، اعلام می کنند که بزرگداشت قربانیان این نسل کشی یادآور یک تعهد مداوم برای ساخت آینده‌ای امن‌تر و عادلانه‌تر برای همه است. بزرگداشت هایی این چنینی، یادآور مسئولیت مشترک ما برای مقابله با نفرت، نابردباری و خشونت است.

اتحادیه اروپا همچنین به حمایت از ابتکاراتی که صلح و تفاهم را میان مردم ترویج می کند متعهد است و به تلاش در جهت اطمینان دادن به اینکه همه عاملان جنایات جنگی به دست عدالت سپرده می شوند، ادامه می دهد.