اسلام تايمز - معامله قرن / راه مقابله

اسلام تایمز: طرح معامله قرن تاکنون به جز در آمریکا و اسرائیل با استقبال چندانی مواجه نشده است و بیشتر گروه های فلسطینی تا کنون با این طرح مخالفت کرده اند. تجربه تاریخی مقاومت نشان داده است که ایستادگی و مقاومت، این طرح ها را با سرنوشتی مشابه طرح های سازش قبل مواجه خواهد کرد.

راه مقابله

ارائه طرح‌های دارای مشروعیت بین المللی: طرح برگزاری رفراندم برای تعیین سرنوشت فلسطین از سوی ایران با توجه به ظرفیت‌های حقوقی و مبتنی بر قوانین بین المللی و اعلامیه جهانی حقوق بشر و منشور سازمان ملل متحد، می تواند به عنوان یک طرح سیاسی مناسب در کنار گزینه مقاومت مطرح شود.

مقاومت: طرح معامله قرن تاکنون به جز در آمریکا و اسرائیل با استقبال چندانی مواجه نشده است و بیشتر گروه های فلسطینی تا کنون با این طرح مخالفت کرده اند. تجربه تاریخی مقاومت نشان داده است که ایستادگی و مقاومت، این طرح ها را با سرنوشتی مشابه طرح های سازش قبل مواجه خواهد کرد.

تبلیغ و روشنگری: استفاده از ظرفیت بی نظیر افکار عمومی جهان اسلامی از طریق تبلیغ و روشنگری را می تواند در عصر حاضر از مهم ترین ظرفیت ها مقابله با این طرح دانست. در صورت اقناع منطقی، مستند و مستدل افکار عمومی جهان اسلام حتی می‌توان در کشورهایی که با رژیم صهیونیستی همراهی دارند، برای جبهه سازش ایجاد هزینه کرد و به تعبیری هزینه سازش را بالا برد.

انسجام و اتحاد: ایجاد تفرقه در بین کشورهای اسلامی از گذشته تا کنون به عنوان یکی از مهم ترین راهکارهایی بوده است که جبهه غربی_عبری برای رسیدن به اهداف شومشان از آن استفاده کرده است. لذا در این برهه حساس حفظ اتحاد و پرهیز از مواضع تفرقه انگیز ضمن ایجاد انسجام می تواند یکی از مهم ترین اهرم های دشمن را خنثی کند.

برائت از سازشکاران: توجیه افکار عمومی در خصوص عوارض اجرای این طرح و بدعت هایی که پس از اجرای آن در جهان، جهان اسلامی و منطقه خاورمیانه ممکن است روی دهد، به طور طبیعی برائت از جریان سازش رقم خواهد خورد.

موضع روسیه
روس‌ها در سال‌های اخیر در مسئله فلسطین بسیار فعال و پویا عمل کرده‌اند. موضع روس‌ها همواره تحقق دو دولت بر اساس مرزهای قطعنامه سال ۱۹۴۸ است. از این منظر روس‌ها موضع‌گیری‌های نسبتاً خوبی در حمایت از نواز غزه و مخالفت با شهرک‌سازی‌ها داشته‌اند. اگر مسکو بر اساس اصول پیشین خود در مسئله فلسطین قضاوت و برخورد نماید از مخالفین معامله قرن خواهد بود. الکساندر زاسپکین سفیر روسیه در لبنان درباره مواضع روسیه در خصوص معامله قرن گفت: «اسرائیل از ضعف عربی استفاده می‌کند و معامله قرن «تسلیم شدن» است نه «صلح»؛ ما معتقدیم، برخی سیاست‌های اسرائیل که مناسب برخی کشورهای عربی است، برای دیگر کشورها مثلاً در سوریه، لبنان و فلسطین، مناسب نیست.(تبیین)
«سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه در دیدار با گروه های فلسطینی که به روسیه سفر کرده اند، اظهار داشت که معامله قرن که آمریکا آن را مطرح کرده است همه چیزهایی را که تا کنون انجام شده، نابود خواهد کرد. زیرا در آن سخنی از ایجاد یک دولت مستقل فلسطینی باتوجه به مرزهای سال ۱۹۶۷ نشده است.(مهر به نقل از رویانوستی)
واسیلی نبنزیا، نماینده دائم روسیه در سازمان ملل به اظهارات نیکی هیلی، نماینده دائم آمریکا در این سازمان درباره آماده بودن طرح جدید واشنگتن برای صلح میان فلسطین و اسرائیل واکنش نشان داده و می گوید: این دومین سالی است که ما درباره این طرح می‌شنویم. آن‌ها دائما درباره ارائه این طرح صحبت می‌کنند و می‌گویند فردا آن را ارائه خواهیم کرد اما ما تاکنون هیچ طرحی ندیده‌ایم؛ طرحی که اصول اصلی بین المللی درباره حل و فصل بحران خاورمیانه را زیرپا بگذارد و به قطعنامه‌ای که بر تشکیل کشور فلسطین و اسرائیل تأکید دارد، تکیه نکند، هرگز طرح کارآمدی نخواهد بود.(ایسنا به نقل از روسیا الیوم)
«سرگئی لاوروف» وزیرخارجه روسیه که به کویت سفر کرده امروز یکشنبه علیه معامله قرن موضع گیری کرد و گفت: فلسطینی ها این مساله را هرگز نخواهند پذیرفت.(خبرگزاری قدس)
میخائیل بوگدانف، فرستاده رئیس جمهوری روسیه به خاورمیانه و معاون وزیر خارجه روسیه در گفتگو با شبکه صهیونیستی "کان" نسبت به فرصت موفقیت آمیز بودن معامله قرن ابراز تردید کرد.(ایسنا به نقل از روسیا الیوم)
سوریه و معامله قرن
بلندی های جولان بخشی اشغال شده خاک سوریه است که سال هاست در تصرف نیروهای رژیم صهیونیستی قرار گرفته است. اقدام اخیر ترامپ در به رسمیت شناختن حاکمیت رژیم اسرائیل بر بلندی های جولان که از نظر کارشناسان بخش مهمی از معامله قرن است پای سوریه را مستقیما به معامله قرن باز می کند.

آثار و پیامدها
از زمان تشکیل سازمان ملل متحد این سازمان همواره تحت سلطه آمریکا و متحدانش بوده و بیشتر مقاصد غرب از طریق رویه های به ظاهر قانونی این سازمان تحقق یافته است. تحقق این طرح که عملا نقض قطعنامه های سازمان ملل متحد از سوی آمریکا است همان اندک جایگاه قانونی سازمان ملل را نیز از بین می برد. در صورت عملی شدن این طرح فصل جدیدی در روابط بین الملل از جنبه حقوقی و سیاسی ایجاد خواهد شد. فصلی که یکجانبه گرایی آمریکا در آن وجهه بارز خواهد بود. این طرح تاکنون به جز در آمریکا و رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عربی با استقبال مواجه نشده است؛ به همین دلیل به نظر می رسد در صورت بهره برداری مناسب و هوشمندانه از ظرفیت های رسانه ای و بین المللی بتوان با استفاده از اقدام غیر قانونی آمریکا در اجرای این طرح بتوان بخشی از وجاهت رژیم آمریکا را در عرصه بین الملل به چالش کشید و دچار خدشه کرد.

جایگاه حقوقی طرح
طرح معامله قرن با زیر پای گذاشتن قطعنامه های سازمان ملل متحد از نظر حقوقی اعتباری ندارد؛ اما نکته ای که موجب نگرانی است تسلط آمریکا بر نظام بین الملل و سازمان ملل است.

موانع اجرای طرح

نوار غزه: مهم‌ترین مانع تحقق معامله قرن حماس و مقاومت غزه است. از سال گذشته تلاش‌های بسیاری برای اعمال تحریم‌ها و فشارهایی توأم با پیشنهادات وسوسه‌انگیز به حماس برای تن دادن به سازش بزرگ انجام شده است.
بخش اول این طرح روی نوار غزه متمرکز است و از این منطقه آغاز می‌شود. نشریه اسرائیل هیوم به نقل از برخی مقامات عربی که نامشان را فاش نکرد، مدعی شد این طرح قصد دارد بحران انسانی و وضعیت وخیم در نوار غزه را بهبود بخشد. تحولات ماه‌های اخیر در نوار غزه از راهپیمایی‌های بازگشت و بالون‌های آتشین تا پاسخ‌های قاطع موشکی به حملات جنگنده‌های صهیونیستی نشان می‌دهد مقاومت فلسطین در نوار غزه با درک اهمیت شرایط کنونی با جدیت به دنبال ایستادگی در مقابل معامله قرن است.

حق بازگشت آوارگان: بر اساس شواهد موجود و موارد انتشار یافته از معامله قرن در این طرح مسئله آوارگان احتمالا با «وطن جایگزین» در خارج از فلسطین اشغالی جایگزین و «حق بازگشت» آوارگان فلسطینی به کشورشان برای همیشه لغو می‌شود.
این در حالی است که مسئله حق بازگشت به سرزمین مادری برای همه فلسطینی ها مسئله ای حیاتی به شمار می رود که چشم پوشی بر آن به مثابه چشم پوشی از ماهیت فلسطینی است.
به همین دلیل نادیده گرفته شدن «حق بازگشت» و طرح «وطن جایگزین» را می توان یکی از مهم ترین موانع تحقق طرح معامله قرن دانست. و حتی طیف متمایل به سازش نیز امکان چشم پوشی از سرزمین مادری خود را ندارد. چرا که در این صورت عملا از ماهیت خود دست کشیده است.
برپایی راهپیمایی‌های حق بازگشت از سوی فلسطینی ها در ماه های گذشته نشان می‌دهد که مسئله حق بازگشت در بین فلسطینی ها مورد وفاق کلی است.
حل عادلانه مسائل آوارگان، موضوعی است که حتی در قطعنامه های متعدد سازمان ملل نیز بر آن تاکید شده است.

محور مقاومت: ایران و حزب‌الله لبنان در کنار مقاومت نوار غزه، با درک شرایط کنونی قطعاً اقداماتی برای ناکامی معامله قرن انجام خواهند داد. حضور نیروهای مقاومت و ضد صهیونیستی در نزدیکی مرزهای منطقه اشغالی جولان و عدم اطمینان تل‌آویو از مرز لبنان بابت حضور حزب‌الله، موجب شده است رژیم صهیونیستی برای ماجراجویی در نوار غزه به‌منظور تحقق معامله قرن بسیار دچار تردید باشد.

عدم همراهی افکار عمومی جهان عرب و اسلام: اقدامات برخی کشورهای عربی و اسلامی چون سوریه، عراق، تونس و … علیه معامله قرن می‌تواند فضای سنگینی را علیه کشورهای سازش‌گر و دخیل در این مسئله مانند سعودی، اردن و مصر در جهان عرب ایجاد نماید و هدف آنان برای عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی را با مشکل روبرو سازد. عدم همراهی افکار عمومی و فضای اجتماعی جهان عرب و اسلام می‌تواند به یک مانع اصلی در تحقق معامله قرن تبدیل شود.

مشکلات داخلی نتانیاهو: یکی دیگر از موانع تحقق معامله قرن، مشکلات داخلی نتانیاهو است. نتانیاهو اکنون به اتهامات فراوان قضایی و مالی متهم است. این پرونده‌ها فشارهای سیاسی و حقوقی را بر نتانیاهو بسیار افزایش داده است. برکناری نتانیاهو و عدم همراهی افکار عمومی ساکنان سرزمین‌های اشغالی با این طرح نتانیاهو می‌تواند آرزوی صهیونیست‌ها را با چالش روبرو کند. ممکن است گفته شود طرح معامله قرن از سوی ترامپ و اصرار آمریکا در حال اجرایی شدن است اما همان‌گونه که در بالاتر گفته شد بخشی از جامعه صهیونیستی به این طرح ترامپ خوش‌بین نیستند، لذا کاهش محبوبیت نتانیاهو یا برکناری وی می‌تواند منجر به تغییر نخست وزیر شود. این تغییر در صورتی که منجر به حضور طیف چپ‌گرا در صدر قدرت گردد قطعاً منجر به کاهش جدیت و تمایل اجرای طرح قرن منجر خواهد شد.

عدم همراهی اروپا و روسیه: طرح آمریکایی‌ها بدون هماهنگی و همراهی کشورهای اروپایی و روس‌ها تدوین و اجرایی شده است. مقدمه این طرح یعنی انتقال سفارت آمریکا به قدس اشغالی نشان داد اروپا و روسیه از این مسئله بسیار نگران‌اند و به شدت با آن مخالفت می‌کنند. معامله قرن بدون مشورت قبلی با جامعه جهانی تهیه شده و مغایرت این طرح با راه حل اروپایی‌ها و قطعنامه‌های شورای امنیت، یک مانع نه‌چندان قوی برای تحقق آن است.