احمد داوود اوغلو، نخست وزیر اسبق ترکیه و رهبر کنونی حزب آینده، از سیاستمدارانی بود که به‌تفصیل به اظهارنظر درباره این موضوع پرداخت.

شواهد نشان می‌دهد که مؤلف کتاب «عمق استراتژیک» و نخست وزیر اسبق ترکیه نگران موقعیت کشورش در منطقه است و حمله موشکی و پهپادی ایران به رژیم صهیونیستی را به‌عنوان یک نقطه عطف تلقی می‌کند.

15 دیدگاه داوود اوغلو درباره اهمیت «وعده صادق»
1. یک میز بحران بین‌نهادی با مشارکت وزارت امور خارجه، ستادکل و سرویس اطلاعاتی میت در آنکارا ایجاد شود تا به‌صورت ساعت‌شبانه‌روز به‌روی ابعاد جدید تنش در منطقه، کار کند.

2. نقطه شروع باید این واقعیت باشد که منشأ تنش بین اسراییل و ایران، نسل‌کشی غزه است.

3. تماس فوری با آمریکا در بالاترین سطح ـ ترجیحاً مستقیماً بین رهبران ـ برقرار شود و تأکید شود که خطر جنگ منطقه‌ای در حال افزایش است مگر اینکه آتش‌بس در غزه حاصل شود. باید از آنها خواسته شود که اسراییل را برای آتش‌بس فوری در غزه تحت فشار قرار دهند.

4. سفر رئیس جمهور ترکیه به آمریکا از نظر زمانی حائز اهمیت است و باید درخواست آغاز بررسی درباره اقدامات مشترک مطرح شود. لازم به تأکید است که موفقیت این سفر که همزمان با ادامه نسل‌کشی در غزه انجام می‌شود، در گروی تلاش برای آتش‌بس است.

5. باید به آمریکا اطلاع داد که از پایگاه‌های ترکیه به‌ویژه اینجرلیک نمی‌توان در جنگ منطقه‌ای استفاده کرد.

6. همان‌طور که از همان لحظه اول بحران تأکید کردیم، حریم هوایی ترکیه باید به‌روی تمامی پروازها به اسراییل بسته شود.

7. به‌عنوان الزام روابط همسایگی متقابل محترمانه با ایران، باید کانال‌های مشورتی در خصوص این روند، به‌ویژه تحولاتی که ممکن است ترکیه را تحت تأثیر قرار دهد، به‌کار گرفته شود.

8. سازوکارهای دوجانبه هماهنگی بحران با عراق، عربستان سعودی، اردن و لبنان که از جمله کشورهای همسایه هستند که مستقیماً تحت تأثیر بحران قرار خواهند گرفت، ایجاد شود، همچنین لازم است کانال‌های امنیتی و اطلاعاتی نیز با سوریه باز بماند.

9. در صورت سرایت تنش به خلیج فارس، ترکیه باید با کشورهای حوزه خلیج فارس به‌ویژه قطر تماس‌های مشورتی نزدیک برقرار کند و در شورای همکاری خلیج فارس، بر ایجاد ابتکار عمل تأکید کند.

10. یک گشت منطقه‌ای فوری در سطح وزیر امور خارجه برای تماس مستقیم انجام شود.

11. در مورد احتمال افزایش تنش بین اسراییل و ایران، باید به‌صراحت تأکید کرد که ترکیه به‌عنوان تنها کشور عضو ناتو در منطقه، نباید تحت تأثیر این وضعیت قرار گیرد، لذا ناتو نباید وارد این موضوع شود، علاوه بر این، باید در مورد خطراتی که ترکیه ممکن است با آن مواجه شود، بررسی لازم صورت بگیرد.

12. جلسات منظم در همه سطوح با اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل برای آتش‌بس فوری در غزه برگزار شود.

13. فشار عمومی بین‌المللی باید با ایجاد «گروه ابتکاری آتش‌بس» با کشورهایی که در قبال نسل‌کشی غزه موضع فعالی اتخاذ کرده‌اند، به‌ویژه آفریقای جنوبی، برزیل، ایرلند و نروژ افزایش یابد.

14. تدابیر امنیتی فوری باید در پایگاه‌های ترکیه در عراق، قطر و سومالی اتخاذ شود.

15. ترکیه باید موقعیت خود را به‌عنوان کشوری حفظ کند که ضمن حفظ اولویت‌های امنیتی خود، به حمایت از آرمان عادلانه مردم فلسطین ادامه می‌دهد و برای صلح منطقه‌ای و جهانی تلاش می‌کند.

اعتراض داوود اوغلو به انفعال دولت اردوغان
روزنامه قرار چاپ آنکارا در گزارشی ویژه نوشت: «در تلافی حمله روز گذشته اسراییل به بخش کنسولی سفارت ایران در دمشق، ایران با حدود 290 موشک از جمله 100 موشک بالستیک و هواپیماهای بدون سرنشین انتحاری موسوم به کامیکازه به اسراییل حمله کرد. در حالی که واکنش‌ها به این حمله از سراسر جهان ادامه دارد، هنوز هیچ بیانیه‌ای از سوی ترکیه صادر نشده است.

احمد داوود اوغلو، رهبر حزب آینده به این وضعیت اعتراض کرده گفت: آنکارا، بیدار شو، بیدار شو!

داوود اوغلو در ادامه نوشت: «دیروز شبی طولانی برای منطقه ما و جهان بود. در حالی که همه پایتخت‌ها با بیانیه‌ای موضع خود را اعلام می‌کردند، تنها آنکارا ساکت و منفعل بود. در طول شب نه بیانیه‌ای داده شد و نه جلسه بحران تشکیل شد، تاکنون هیچ توضیحی ارائه نشده است. فکر کنم دو احتمال وجود دارد؛ اول، نهادهای مرتبط، بیانیه‌ای تهیه کردند اما نتوانستند از رئیس جمهور اردوغان تأییدیه بگیرند. دوم، آقای رئیس جمهور قبل از سفر آتی خود به ایالات متحده از بیان اظهاراتی که باعث تشویش محافل در واشنگتن شود اجتناب کرده است. دلیل اول، پیامد جدی تضعیف ترکیه توسط نظام ریاست‌جمهوری با ناکارآمد ساختن نهادهای دولتی است. اگر دلیل دوم معتبر باشد، وضعیت از این هم بدتر است. ترکیه نباید موضع خود را در مورد مسائل منطقه‌ای بر اساس خواسته‌های یک قدرت جهانی دیگر تنظیم کند. برخورد منفعلانه، اعتبار و نفوذ کشور ما را از بین می‌برد!»

سخنان داوود اوغلو نشان‌دهنده این واقعیت است که او به‌عنوان یک نظریه‌پرداز روابط بین‌الملل و آگاه به مناسبات قدرت در خاورمیانه و جهان، پی به این واقعیت برده است که پاسخ ایران به رژیم صهیونیستی، موجب تثبیت هرچه بیشتر جایگاه ایران به‌عنوان مهمترین حامی مردم فلسطین است و در عین حال به‌عنوان کشوری شناخته می‌شود که حمله به اماکن دیپلماتیک خود را برنمی‌تابد.

پیداست که این سطح از قدرت، برای همسایه‌ای همچون ترکیه که همواره ایران را رقیب خود می‌پندارد و با اسراییل روابط سیاسی و تجاری گسترده دارد، قابل تحمل نیست.