اسلام تایمز، رقابت‌های منطقه‌ای، سیاسیت‌های امریکا و تبانی از دورن حکومت پیشین افغانستان با طالبان از نکات مشترک اظهارات آگاهان سیاسی درباره‌ی عوامل سقوط جمهوریت است.

فهیم کوه‌دامنی، آگاه مسایل سیاسی افغانستان در این خصوص به خبرگزاری شفقنا افغانستان گفت: «دلایل زیادی دخیل بود که طالبان توانستند افغانستان را اشغال کنند. دو دهه حضور امریکا و متحدین غربی‌اش یک تعداد کشورهای منطقه را نگران کرده بود و آن‌ها فکر می‌کردند که امریکایی از افغانستان به عنوان قرارگاه منطقه‌ای‌ شان علیه این کشورها استفاده می‌کنند. برای همین برخی از این کشورها برای به چالش کشیدن امریکا از طالبان طی دو دهه حمایت کردند.»

کشورهای ایران و چین از رقبای اصلی امریکا اند که از حضور نظامیان امریکایی در افغانستان راضی نبودند.

نقش توافق دوحه در سقوط جمهوریت
امضای توافقنامه میان امریکا و طالبان در دوحه از عوامل عمده سقوط نظام جمهوریت در افغانستان دانسته می‌شود. این توافق که پس از 18 ماه مذاکره به دست آمد، منجر به خروج نیروهای خارجی از افغانستان شد.

کوه‌دامنی می‌گوبد: «امریکایی‌ها در یک تصمیم غیرقابل پیش‌بینی مذاکرات را با طالبان را آغاز کردند و در نهایت باهم توافقنامه‌ای را در دوحه امضا کردند که براساس آن امریکا تمام نیروهایش را از افغانستان بیرون کرد و نظام جمهوری را بدون هیچ ضمانت منطقه‌ای یا بین المللی تنها گذاشت.»

برخی از سیاست‌مداران امریکایی نیز بر این باور است که خروج امریکایی از افغانستان باعث تضعیت روحیه نیروهای امنیتی افغانستان شد و به طالبان قدرت بخشید.

تبانی با طالبان در رأس جمهوریت
کارشناسان می‌گویند که تبانی با طالبان از درون حکومت پیشین هم باعث شد که جمهوریت سقوط کند.

کوه‌دامنی می‌گوید: «متاسفانه کسانی که در راس جمهوریت هم بودند یک تعداد آن‌ها تبانی و رابطه از قبل با طالبان داشتند، یک تعداد دیگر هم متاسفانه فاقد جسارت و شهامت ایستادگی در برابر این گروه بودند. سرانجام دو سال قبل در ۱۵ اگست نظام افغانستان به دست طالبان سقوط کرد.»

اکثر این اتهام متوجه اشرف غنی، رییس‌جمهور پیشین افغانستان و نزدیکان او است که به گفته منتقدان در برابر طالبان مقاومت نکردند و از کشور نیز فرار کردند.

طالبان حاضر تشکیل به حکومت همه شمول نیستند
با گذشت دو سال از حاکمیت طالبان بر افغانستان، حکومت این گروه همچنان تک گروهی، تک جنسیتی و تقربیا تک قومی است. احزاب و اقوام افغانستان از جمله هزاره‌ها و شیعیان در حکومت طالبان سهم ندارند.

برخی از کشورها بر تشکیل دولت فراگیر با حضور نمایندگان تمام اقوام افغانستان تأکید دارند؛ اما طالبان اصرار دارند که حکومت این گروه فراگیر است.

با این حال کوه‌دامنی می‌گوید که تشکیل دولت فراگیر از سوی طالبان «خیال» است: «طالبان به هیچ‌وجه حاضر نیستند که به دیگران در قدرت سهم بدهند. این‌ها یک حکومت مطلق طالبانی ساختند و تلاش‌شان این است که همین وضعیت را دوام بدهند.»

او می‌افزاید که توقع تشکیل حکومت همه شمول و احترام به حقوق بشر، حقوق زنان، حقوق اقوام و اقلیت‌های مذهبی از طالبان انتظار بی جا است.

وی در اخر در خصوص راه حل بحران افغانستان، تاکید کرد: «یگانه راه این است که مردم ما، کشورها و سازمان‌های بین المللی که طرفدار آزادی هستند برای تغییر وضعیت فعلی دست به دست هم بدهند و ایستادگی کنند، تا مردم و کشور ما از چنگ این گروه آزاد شوند.»




 

اسلام تايمز